مسئولیت اجتماعی هنرمند و کارکرد انتقادی هنر درمواجهه با بحران‌های طبیعی (مطالعۀ موردی: برنامه های هنری پس از طوفان کاترینا در آمریکا)

بحران‌های طبیعی، هرساله زندگی میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را متاثر می‌سازد و موجب خسارات قابل توجهی می‌گردد. در بسیاری از بحران‌ها، ابعاد اجتماعی فاجعه، به‌مراتب مصیبت‌بارتر از ابعاد اقتصادی و تلفات جانی آن است و بحران هویتِ ناشی از آن، می‌تواند برای مدت طولانی، جامعه را با مشکلات جدی مواجه‌سازد. به همین دلیل یکی از مهم‌ترین اهداف مدیریت‌بحران، بازسازی مناطق بحران‌زده نه‌تنها از لحاظ فیزیکی بلکه از نظر اجتماعی و فرهنگی است. هنر، از موثرترین ابزار در کاستن از شدت آسیب‌های اجتماعی و بازسازیِ مجدد جامعه است.این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای، با هدف بررسی کارکرد انتقادی هنر و مسئولیت اجتماعی هنرمند در مواجهه با بحران‌های طبیعی و پاسخ به این پرسش انجام‌گرفته که نقش هنر و رسالت هنرمندان در نقد و بررسی مدیریت بحران و به چالش کشیدن وضع موجود چیست و به‌عنوان نمونۀ موردی، آثار هنریِ پس از طوفان کاترینا در آمریکا مورد تحلیل قرارگرفته‌است. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که مفاهیم اجتماعی همچون پایداری، روحیۀ بازسازیِ جمعی، امید به آینده و... که در ژرف‌ساخت اثر هنری تجلی می‌یابند، می‌توانند معنا و هویتِ جمعیِ ازدست‌رفتۀ جامعه را به آن بازگردانند و موجب جهت‌گیریِ تازه‌ای از کنشِ اجتماعی ‌گردند. همچنین «هنرمندان»، به‌عنوان گروه نخبگان معنوی، به‌مدد مدیوم‌های هنری می‌توانند با نقد و بررسی نحوۀ مواجهه با بحران و به چالش‌کشیدن مسائل اجتماعی در هنگام بحران همچون اختلاف طبقاتی، تبعیض نژادی، عدالت اجتماعی و...، موجب افزایش شناخت جامعه و دستیابی به فهم و آگاهی بیشتری از واقعیت‌ها شوند.

the social responsibility of the artist and the critical function of art in the face of natural disastersthe case of art programs in the aftermath of hurricane katrina in the united state

every year, natural disasters affect the lives of millions of people around the world and cause significant damage. in many crises, the social dimensions of the disaster are far more tragic than the economic dimensions and can cause major problems for society for a long time. for this reason, one of the most important goals of crisis management is to rebuild the crisis stricken areas not only physically, but also socially and culturally. art is one of the most effective means to reduce the social damage to the victims and to rebuild the society.this descriptive analytical study was conducted using library resources with the aim of investigating the critical function of art and the social responsibility of the artist in the face of natural crises, and answering the question of the role of art and artists in critiquing crisis management. as a case study, the artworks after hurricane katrina in the united states were analyzed.the results of this study indicate that social concepts such as sustainability, the spirit of collective reconstruction, hope for the future, etc., manifested in the deepening of the artworks, can restore the meaning and collective identity of society and lead to a new direction of social action. in addition, “artists” as a group of elites can use artistic media to critically question social issues such as social justice, class inequality, racial discrimination, etc., and raise knowledge and awareness in society.