تغییر موقعیت اجتماعی هنرها: از «هنرهای مردمی» به «هنرهای زیبا» مطالعه موردی تغییر موقعیت اجتماعی هنر چهل‌تکه‌دوزی

«هنرمردمی» به آن دسته از هنرهایی اطلاق می‌شود که در طول تاریخ به‌شکل شایسته‌ای مورد توجه قرار نگرفته‌ و موفق نشده‌اند جایگاه واقعی خود را در هنر معاصر بیابند. این هنرها غالباً در حوزه صنایع‌دستی قرار دارند و در قالب یک فرایند هنری تکراری باقی می‌مانند. مجموعه‌ این هنرها معمولا تحت عنوان «هنرهای زنانه» یا «هنرهای خانگی» نیز شناخته می‌شوند، تا پیش از قرن نوزدهم میلادی، تحت عنوان «هنرهای دون» (سطح پایین) یاد می‌شده است. این هنرها در زمان‌های مختلف و به فراخور جامعه و فرهنگ، کارکردهایی متفاوت در زندگی انسان داشته‌اند، اما امروزه برخی از این هنرها در کشورهای اروپای ‌غربی و آمریکای شمالی، به‌عنوان یکی از اقسام «هنرهای‌زیبا» به‌رسمیت شناخته شده‌اند. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﻼش دارﯾﻢ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ داﺳﺘﺎنِ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖِ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻫﻨﺮﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ، ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ‌ﺗﻮان اﻧﺒﻮﻫﯽ از ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ‌ اﯾﺮان و ﺟﻮاﻣﻊ ﻫﻢ‌ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ در ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﺎ ﭘﯿﻤﻮدن ﻣﺴﯿﺮی ﻣﺸﺎﺑﻪ، از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اجتماعی ﻓﺮودﺳﺖ و ﻣﻐﻔﻮل و ﺑﯽ‌ﺑﯿﺎن «ﻫﻨﺮﻫﺎی ﻣﺮدم» ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺸﺮوع و ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ‌ﺷﺪه و رﺳﻤﯿﺖیافته‌ اجتماعی «ﻫﻨﺮﻫﺎی زﯾﺒﺎ» ﺗﻐﯿﯿﺮ داد. در این پژوهش برای توصیف این تغییر جایگاه اجتماعی، بر تغییر موقعیت هنر چهل‌تکه‌دوزی به‌صورت مطالعه‌ای موردی متمرکز شده‌ایم. این پژوهش به روش مطالعه اسنادی و مصاحبه با متخصصان انجام شده است.در نهایت این مطالعه ده عاملی که در کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی، به تغییر موقعیت اجتماعی این هنرها انجامیده است؛ یعنی حمایت نهاد‌های رسمی، سازمان‌های غیر‌انتفاعی، تشکیل انجمن‌های هنری، تاسیس مراکز آموزشی و رشته‌های دانشگاهی و پژوهشکده‌های مستقل، برگزاری همایش، گردهمایی یا سمینارهای حرفه‌ای، برگزاری جشنواره‌ها و بی‌ینال‌ها، ایجاد موزه‌های اختصاصی این هنرهای مردمی، تشویق تاسیس گالری‌های خاص این هنرها، چاپ نشریات تخصصی و ترویج و صدا بخشی به آثار هنرمندان و پژوهش‌های تخصصی در این حوزه در فضای مجازی را شناسایی کرد. غالب این عوامل در فضای اجتماعی هنرهای مردمی در ایران غایب‌اند و در صورت وقوع، می‌توانند به تغییر موقعیت اجتماعی هنرهای حاشیه و مردمی به موقعیت اجتماعی هنرهای مرکز یا هنرهای زیبا بینجامند.

changing the social status of the arts: from folk arts to fine arts(a case study of changing the social status of the art of patchwork)

folk art& refers to those arts that have not been properly considered throughout history and have not succeeded in finding their true place in contemporary art. these arts are often in the field of handicrafts and remain in the form of a repetitive artistic process. the collection of these arts is also commonly known as &women’s arts& or & domestic arts&, until the nineteenth century it was known as &low level arts&. these arts have played different functions in human life at different times and according to society and culture, but today some of these arts are recognized as one of the &beautiful arts& in western europe and north america.in this study, we try to show the change in the position of these arts in europe and north america, how this path can be used to change the position of folk arts to fine arts in iran.finally, this study of the ten factors that have changed the social status of these arts in western europe and north america, namely the support of official institutions, non profit organizations, the formation of art associations, the establishment of educational centers and academic disciplines and independent research institutes, conferences, gatherings or seminars he identified professions, holding festivals and biennials, creating dedicated museums of these folk arts, encouraging the establishment of special galleries of these arts, publishing specialized publications, and promoting and sounding the works of artists and specialized research in this field in cyberspace. most of these factors are absent in the social atmosphere of folk arts in iran and if they occur, they can change the social status of marginal and folk arts to the social status of central arts or fine arts.