لذت و اقتباس

بررسی پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه‌ی اقتباس، نشان‌گر آن است که هرچند پژوهشگران به ساده‌نویسی و به‌کارگیری عنصرهای داستانی در بازنویسی‌ها توجه کرده‌اند و بازنویسان نیز کم و بیش از این ملاک‌ها در کار خود بهره جسته‌اند، اما در مجموع، اقتباس متن‌های کهن برای کودکان جز در موردهایی پیشرفت چشمگیری نداشته‌است. درواقع خالی‌بودن این اثرها از ویژگی‌های لذت‌آفرین ادبیات کودک به کم‌رونقی بازار محبوبیت آن‌ها انجامیده‌است. به نظر می‌رسد آن‌چه تاکنون اهمیت‌داشته‌ آشناساختن کودکان با متن‌های کهن بوده و نه آفرینش متنی جذاب برای ایشان؛ این در حالی است که نودلمن با کنکاش در ویژگی‌هایی که داستانهای کودکان را لذت‌بخش کرده و مخاطبان را به درون متن می‌کشد، راه تازه‌ای پیش روی نویسندگان نهاده‌است. نودلمن با برشمردن شاخص‌های لذت به این نتیجه می‌رسد که اگر متن ادبی کودک خالی از این شاخص‌ها باشد، لذتی برای مخاطب کودک ندارد. این پژوهش با بهره‌گیری از چنین روی‌کردی به بررسی پنج اثر اقتباسی با تنوع در ساختار پرداخته و آشکارساخته که اقتباس چگونه و با چه شگردهایی می‌تواند در گستره‌ی ادبیات کودک قرار گیرد و برای مخاطبان خود لذت‌بخش باشد. عدم قطعیت حاصل از دوسویگی متن کهن و متن نو و نیز آگاهی دوگانه‌ای که این متن‌ها به مخاطب خود می‌دهند مهم‌ترین دلیل‌های لذت‌بخشی در این متن‌ها هستند که با شگردهایی هم‌چون تضاد و تقابل، سپیدنویسی و تلمیح نمایان می‌شوند.