در جست‌وجوی دیگری؛بررسی جلوه‌های دگربودگی در ادبیات کودک و نوجوان ایران

مفهوم دیگری و دیگرانگی از مفاهیم پیچیده‌ی فلسفی است که می‌توان آن را در گستره‌های گوناگونی از زندگی انسان چون اجتماع، سیاست، اخلاق، ادبیات، آموزش و پرورش و جز آن جست‌وجوکرد.در این پژوهش، در گام اول، تلاش‌شده انواع دیگرانگیدر نمونه‌ای شامل بیست و هفت اثر داستانی ادبیات کودک و نوجوان ایران، با روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی و با در پیش‌گرفتن رویکردی توصیفی بررسی‌گردد تا آشکار شود کدام‌یک از انواع دیگرانگی در کتاب‌های داستانی کودک و نوجوان ایران بازنمایی‌شده و کدام‌ها مجال جلوه‌گر‌شدن نیافته‌اند. در گام دوم چگونگی بازنمایی این دیگرانگی‌ها و نوع ارتباط شخصیت‌های دیگری با شخصیت‌های مرکزی داستان‌ها مورد بررسی‌ قرارگرفته‌است. برای رسیدن به این هدفبرای مطالعه‌ی نمونه‌ها از روش تحلیل محتوای تاملی با رویکردی توصیفیتفسیری استفاده‌شده‌است. نتیجه‌ی این بررسی نشانمی‌دهد در ادبیات کودک و نوجوان ایران صدای دیگری چندان بلند نبوده و حضور او کم‌رنگ است. هم‌چنین کنش دیگری در ارتباط با قطب‌های فرادست داستان در بیش‌تر موارد محدود و تابع محدودیت‌هایی است که به دیگرانگی او برمی‌گردد. با این‌حال، مواردی از کنش تعاملی، سازنده و هم‌دلانه‌ی خود/دیگری نیز به‌چشم‌می‌خورد.