تحلیل زمانمندی روایت در داستان‌های بازنویسی آذریزدی از مثنوی برای کودکان‎ ‎‏(بر ‏اساس نظریه ژنت و نیکولایوا)‏

درک و شناخت مخاطبان کودک از زمان، متفاوت با بزرگ‌سالان است؛ بنابراین نویسندگان در نگارش داستان برای این رده‌ی سنی و تاثیرگذاری بیشتر، باید از الگوی زمانمندی مناسب با فهم آنان استفاده کنند. بر این اساس، هدف در این پژوهش نیز بررسی زمانمندی روایت در داستان‌های بازنویسی آذریزدی از مثنوی برای مخاطبان کودک است. بدین منظور ابتدا نظریه‌ی ژنت درباره‌ی زمانمندی روایت و نگرش نیکولایوا به زمانمندی در داستان کودکان، در چارچوب اصلی پژوهش، بررسی شد و سپس بر مبنای آن‌ها، عناصر زمانمندی در سه داستان بازنویسی‌شده از مثنوی به روش اسنادی با این فرض که آذریزدی، مناسب با درک مخاطب کودک از زمان، نوع نگرش به کودکی و اهداف ادبیات کودک، تغییراتی در الگوی زمانمندی داستان‌ها ایجاد کرده است، تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد آذریزدی براساس نگرش آموزشی که به ادبیات کودک داشته است و همچنین این دیدگاه که مخاطبان کودک نیاز به توضیح بیشتر درباره‌ی مطالب دارند، از درنگ توصیفی در بخش شخصیت‌پردازی و بیان رویدادها، گذشته‌نگری و بسامد مکرر استفاده کرده که این امر موجب شتاب منفی در داستان‌های بازنویسی‌شده است. آذریزدی  صحنه‌های حذف‌شده در مثنوی را  به‌صورت خلاصه روایت کرده و صحنه‌های خلاصه را با جزئیات بیشتر بازنویسی کرده است تا اطلاعات ضروری در اختیار مخاطب کودک قرار گیرد. مقایسه‌ی الگوی زمانمندی داستان‌های بازنویسی‌شده با نگرش نیکولایوا نیز نشان می‌دهد آذریزدی بیشتر به ساختار زمانمندی داستان‌های کلاسیک کودک نظر داشته است تا داستان‌های معاصر.

analysis of narrative temporality in azaryazdi’s ‎rewritten stories of mathnavi for children, based on ‎genette’s and nikolajeva’s theories‎

mehdi azaryazdi is among the most influential authors in the field of children’s and adolescents’ literature and one of the pioneers in the field of rewriting and recreating old persian tales. he translated stories from ancient works such as qabus-nameh, marzban-nameh, sindbad-nameh, kalileh and damneh, bustan, golestan, and especially mathnavi, into the contemporary language, and in this way, laid the ground to accurately transfer human concepts to the today’s generation. he rewrote and recreated these works based on the principle that every child’s literary work inevitably reveals a view about childhood and every author has a child created by his own mind (khosrownejad, 2010: 26).this research aimed to investigate three important rewritten stories from mathnavi, i.e., the story of the merchant and the parrot, the disagreement over the qualities and the shape of the elephant, and the condemning by moses -may peace be upon him- of the shepherd’s devotional prayer, using the documentary study method and based on genette’s theory of narrative temporality. these stories are presented in the book good stories for good children under the titles of the merchant and the parrot, the elephant in the dark, and moses and the shepherd.