استعاره‌ی فضایی نقشه‌نگاری و وجوه دِلالی آن در رمان امپراطور کلمات

یکی از مفاهیم محوری و مشترکِ حوزه‌های معرفتی همچون عرفان، فلسفه، روان‌شناسی، روان‌کاوی و مطالعات پسااستعماری؛ تبیین وضعیت دولبه‌ی کنش نشانه‌ورزی یعنی هستی هویت‌بخشی همراه با فقدان است که موضوع بازنمایی برخی از روایت‌های ادبی از جمله داستان‌های کودک و نوجوان شده است. رمان «امپراطور کلمات» در مقام نمونه‌ای برجسته از تلقی فوق در ادبیات داستانی کودک و نوجوان فارسی است که با تکیه بر استعاره‌ی فضایی نقشه‌نگاری به بازنمایی آن موضوع پرداخته است. در این نوشتار وجوه دِلالی استعاره‌ی مذکور به شیوه‌ی توصیفی‌تحلیلی دلالت‌یابی و تفسیر شده است. نتیجه نشان می‌دهد که مولف‌راوی رمان امپراطور کلمات با روایت‌پردازی مبتنی بر تداخل سطوح روایی از بالا به پایین و بالعکس، از یک سو هویت‌مندی یا هویت‌پذیری سوژه‌ابژه‌های داستانی را با تکیه بر استعاره‌ی نقشه‌نگاری و با تکیه بر دو سمبل یا عنصر خط‌و کلمه بازنمایی کرده؛ درعین‌حال، فقدان برآمده از هویت‌مندی را که شامل انواع محاکمه، معاینه، جنگ، زندانی‌شدن و جدایی است، نشان می‌دهد. موازی با این وضعیت، مولف‌راوی داستان سعی کرده است تا با وجوهی از تعویق خودِ کنشگران، نیز تعلیق برخی از نشانه‌ها همچون پاک‌کردن خط‌ها، شاعرانگی، دیوانه‌نمایی، کولی‌گری و شوریدگی، اُمّی‌نمایی، بی‌کلمه‌گی و بی‌نامی نیز مرزشکنی‌روایی، امکانِ گذرِ نمادین از فقدان نهفته در نشان‌مندی و هویت‌پذیری را به نمایش بگذارد.

Spatialtopographical metaphor and its function in The Emperor of Words

One of the central and common concepts in areas such as mysticism, philosophy, psychology, psychoanalysis and postcolonial studies is specifying the status of the paradoxical doubleedged marking action – the beingidentity and nonexistence – which is the subject of the representation of some literary narratives including fiction written for children and adolescents. The novel, The Emperor of the Words, written for children, is a good example of the aforementioned concept in Persian fiction. The novel utilizes spatialtopographical techniques to represent the concept. In this essay, the representational aspects of the spatialtopographical metaphor have been analyzed with a descriptive, interpretive approach. Findings of the essay show that the author forces the authornarrator of the novel break the boundary of narrative levels from the top to the bottom level and vice versa to create, on the one hand, the beingidentity of the subjects and the objects of the narrative with spatial metaphors, working with two dominant symbols: lining and word coinage; and, on the other hand, map the nonexistence and lack of identity with different types of trials, examination, imprisonment, and separation. Meanwhile, the authornarrator of the novel attempt to depict different aspects of ambiguity created by the story agents, blurring the easy interpretation of the signs of the text. These include: erasing the lines, poetic asides, pretending to be mad, state of frenzy, dumb looking, wordlessness, namelessness and mixing narrative levels. These states, however, provide the opportunity of symbolic movement from nonexistence and identity.