نگاهی به مفهوم سوژگی و بیناسوژگی در رمان ادسون آرانتس دوناسیمتنو و خرگوش هیمالیایی‌اش از جمشید خانیان

هدف اصلی این پژوهش، واکاوی مفهوم سوژگی با رویکردی پروبلماتیک و بررسی نسبت آن با نقد و نظریه‌ی ادبیات کودک و نوجوان است. در بررسی جریان تفکر درباره‌ی سوژگی، آگاهی و کنش‌گری، ویژگی‌های اصلی این مفهوم قلمداد می‌شوند. اندیشه و عمل آگاهانه در دیالوگ با دیگری، مستلزم فرض دو طرف در این رابطه است. من در برابر تو، که در این رابطه یک قطب بر قطب دیگر غالب می‌شود و این غلبه به شکلی پنهان رخ می‌دهد. به این ترتیب اگرچه آگاهی هر دو طرف، به دلیل انباشت و تعامل آگاهی‌هایشان، ارتقا می‌یابد و می‌بالد، اما هویتی برساخته پیدا می‌کنند و طرف ضعیف‌تر، مغلوب هژمونی گفتمان غالب می‌شود. در نتیجه طرف مغلوب در واقع نمی‌اندیشد بلکه اندیشیده می‌شود و با اینکه فکر می‌کند مختار بوده، تنها در میان امکان‌های موجود انتخاب کرده است. مفهوم کلیدی در فهم بهتر این رابطه که این پژوهش با نگاهی باختینی به آن می‌پردازد، بیناسوژگی است که بر فرایندی‌بودن این رابطه تاکید می‌کند و حرکت از بودن به شدن را در مذاکره‌ای سودمند پیشنهاد می‌دهد. توجه به مفهوم سوژگی در نقد و نظریه‌ی ادبیات کودک جهان در سال‌های اخیر چالش‌برانگیز بوده است، اما در ایران، پژوهش مشخصی در این زمینه یافت نشد. پرسش اصلی پژوهش این است که چطور می‌توان رابطه‌ی بین دوگانه‌ها را بهبود بخشید و رابطه‌ای بیناسوژگانی را جایگزین نگاه دوقطبی به سوژه‌ها کرد؟ در پایان، با نگاهی به کتاب ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیایی‌اش، اثر جمشید خانیان، تلاش شد تا فرایند بیناسوژگی میان نویسنده و قهرمان داستان بررسی شود تا به این ترتیب کارایی این بحث‌ها در قلمرو ادبیات کودک و ظرافت‌های نقد با این رویکرد آشکار گردد. به نظر می‌رسد خانیان توانسته با آگاهی‌بخشیدن و کنش‌مند‌کردن سوژه‌های داستانش به آن‌ها تشخص ببخشد و آن‌ها را توانمند کند تا در دل یک مذاکره‌ی بیناسوژگانی واقعیت داستانی را بسازند.

A look at the concept of subjectivity and intersubjectivity in Edson Arantes do Nascimento and his Himalayan rabbit by Jamshid Khanian

The main purpose of this research is to analyze the concept of subjectivity with a problematic approach and to examine its relationship with the critique and theory of child and adolescent literature. Consciousness and action considered as the main features of subjectivity. Thought and act consciously in dialogue with other, requires the assumption of two sides in this regard. I versus you. In interaction of these dualities, one dominates another, and this conquest occurs in a hidden way. Thus, while the consciousness of both sides, because of the accumulation and interaction of their consciousness together, improves, on the other hand, they find a constructed identity, and the weaker side is conquered by dominant discourse hegemony. so, defeated one does not actually think, but it is thought, however, he thinks he is free, he is only chooses among available options. The key concept in understanding of this relationship, is “intersubjectivity” which this paper use Bakhtin’s approach to this term. Intersubjectivity emphasizes the process of this relationship and suggests moving from being to existence in a “useful negotiation”. Attention to the concept of subjectivity and intersubjectivity, has been very challenging in recent years. Since no research has been found about these concepts in Iran, this article deals with it. The main question is how can we improve the relationship between dualities and achive to an intersubjective relationship? At the end, this article, attempt to analyze the duality of the writer and hero, and the process of intersubjectivity between them in Jamshid Khanian’s new book to illustrate the effectiveness of these discussions in the critique of children literature. It seems Khanian have been able to empower his subjects by consciousness and action to create reality within an intersubjective negotiation.