شگردهای آمیختگی (هیبریدیتی) در کتاب‌های ‌تصویری‌‌داستانی: بررسی موردی قصه‌ی جنگ ‌و صلح

هدف این پژوهش بررسی و تحلیل شگردهای آمیختگی یا هیبریدیتی و انواع آن در قصه‌ی جنگ‌ و صلح نوشته‌ی مرتضی خسرو‌نژاد با تصویرگری محمدعلی بنی‌اسدی (1391) براساس گونه‌های آمیختگی معرفی‌شده از سوی وان لیروپدبراوور (2018) است. وی شش نوع آمیختگی را در کتاب‌های تصویری‌داستانی برمی‌شمرد که عبارتند از: آمیختگی نشانه‌شناختی، آمیختگی ژانری، آمیختگی مواد کار و رسانه‌ای، آمیختگی هنری، آمیختگی مخاطب و آمیختگی فرهنگی. پژوهش پیش ‌رو مطالعه‌ای موردی است که به روش تحلیل محتوای قیاسی و تاملی انجام شده است. یافته‌ها نشان‌ می‌دهند به‌جز آمیختگی فرهنگی، دیگر انواع آمیختگی در اثر بررسی‌شده وجود دارد و از میان آن‌ها نیز آمیختگی نشانه‌شناختی، هنری و مخاطب پررنگ‌تر و عمیق‌تر از دیگر آمیختگی‌ها به چشم می‌آیند. مطابق دیدگاه باختین در تقسیم آمیختگی به دو شیوه‌ی ناخودآگاه و دانسته یا خودآگاه برخی از شگردهای مختلف آمیختگی مثل آمیختگی مواد کار و رسانه گاه بسیار آشکار و حالتی دانسته دارند و گاهی این آمیختگی‌ها حالتی ناخودآگاه یا ارگانیک می‌یابند و چنان درهم تنیده می‌شوند که جهان اثر به میدان بازی این آمیختگی‌ها با اشارات و تفسیرهای مختلف تبدیل می‌شود. این آمیختگی‌ها قصه‌ی جنگ ‌و صلح را به عرصه‌ای چندصدا و دیالوجیک تبدیل کرده که مخاطب را به دیالوگ با خود فرا می‌خواند. جدای از ارزش‌های زیبایی‌شناختی، هنری و ادبی کتاب‌های تصویری‌داستانی آمیخته، توجه به نقش این آثار در رشد سواد دیداری، سواد زیبایی‌شناختی، بهبود توانایی خواندن و افزایش یادگیری اجتماعی کودکان، بینشی نو به آفرینندگان آثار کودکان، دست‌اندرکاران تعلیم‌و‌تربیت و خانواده‌ها می‌دهد.

Techniques of hybridity in picture books: a case study of The Tale of war and peace

This study aims to study and analyse different types and techniques of hybridity in Morteza Khosronejad’s The Tale of War and Peace (2012) illustrated by Mohammad Ali BaniAsadi, based on the types of hybridity introduced by Helma van LieropDebrauwer (2018) which include Semiotic hybridity, Genre hybridity, Material and medial hybridity, Artistic hybridity, Hybridity of address and Cultural hybridity. This case study is conducted through a close reading of the book using deductive and reflective content analysis of both text and pictures independently as well as . Among the six types of hybridity van LieropDebrauwer (2018) has introduced, all but the cultural hybridity can be traced in the book, however, semiotic, artistic and address hybridity are more noticeable and significant in the book. Regardind the two types of hybridity that Bakhtin (1981) puts forward, namely organic and intentional hybridity, some of the hybridities in the text are clearly intentional while some others are organically and unintentionally merged and establish a network of semiotic interactions with multiple interpretations. Enriched via these hybridities, the book is then turned into a dialogic/multilogic field which welcomes the readers into more dialogues with itself. Apart from aesthetic, artistic and literary values of hybrid picture books, such books can help develop visual literacy, aesthetic literacy, reading skills and social aptitude s of children.