درآمدی بر بوم‌فمنیسم: مطالعه‌ی موردی دو دوست و دیلینگ دیلینگ

این مقاله برآنست تا پس از معرفی بوم‌فمنیسم با کاربستش در ادبیات کودک ایران جنبه‌های جدیدی از آن را آشکار کند. رابطه‌ی زن‌‌طبیعت کانون بررسی پژوهش‌های بوم‌فمنیسم است. دو دیدگاه جوهرگرا و ساخت‌گرا برای تفسیر این رابطه وجود دارد. بوم‌فمنیسم سه موضع مختلف در برابر این رابطه اتخاذ می‌کند: تقویت، تضعیف و یا بازنگری در آن. البته، توجه به بدن به عنوان چاره‌ای برای برون‌رفت از اختلاف نظرها بر سر جوهرگرایی و ساخت‌گرایی مطرح شد. به‌رغم اختلاف‌نظرها، بوم‌فمنیست‌ها بر سر مبارزه با منطق چیرگی، تکثّرگرایی و رویکردهای چندفرهنگی، تاکید بر تنوع، و ارتباط انواع مختلف تعدی با یکدیگر توافق دارند. پس از تبیین اصول بوم‌فمنیسم، دلینگ، دلینگ نوشته‌ی زهره پریرخ و به تصویرگری لیسا جمیله برجسته و دو دوست اثر هدا حدادی در این چارچوب بررسی می‌شوند. دلینگ، دلینگ رابطه‌ی زن‌‌طبیعت را به شکلی سنتی، غیرنقّاد و بدون به‌چالش‌کشیدن آن بیان می‌کند. همین رویکرد سنتی در رابطه‌ی متن و تصویر نیز آشکار است. مضمون متن و تصویر پیرامون رابطه‌ی مادر، دختربچه و عناصر طبیعی و تلاش انسان برای مهار نیروی طبیعت است و هر دو ویژگی‌های مادرانگی سنتی را به زن و طبیعت نسبت می‌دهند. اما دو دوست تاویلی متفاوت از این رابطه به دست می‌دهد که در برهم‌کنشی فعّال و افزاینده‌ی متن و تصویر نیز نمود یافته است. در این کتاب تصویرها به جای رنگ از عناصر طبیعی تشکیل شده‌اند و رابطه‌ی زن‌‌طبیعت غالباً به دور از برتری‌جویی انسان بر طبیعت تصویر شده و به تقویت رابطه‌ی زن‌‌زن و توجه به بدن و مفاهیم انتزاعی چون عشق می‌انجامد.