طراحی مدل سلسله‌ مراتبی شاخص‌ های جانشین‌ پروری در دستگاه ‌های اجرایی استان آذربایجان‌ شرقی

زمینه و هدف: وضع موجود سازمان ‌ها نشان دهندۀ کمبود نیروهای مدیریتی و افزایش نیاز آن‌ها به مدیران و کارمندان برتر و شایسته است. سازمان‌هایی کنونی به نیروی انسانی خلّاق و هوشمند، مستعد و ماهر، شایسته و توانمند و پویا نیازمند هستند. یکی از حیطه‌های سازمانی که در مسائل مختلف بحث زیادی را به خود اختصاص داده جانشین‌پروری است؛ بنابراین، پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل سلسله مراتبی شاخص‌های جانشین پروری در سازمان‌های اجرایی استان آذربایجان‌شرقی انجام‌گرفت. باتوجه به این‌که فرماندهی انتظامی نیز جزو سازمان‌های اجرایی کشور محسوب می‌شود، می‌توان الگوی احصا شده را در سازمان موردنظر به کار گرفت.روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده‌ها نیز آمیخته (کیفی کمّی) با رویکرد اکتشافی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل مجموعه‌ای از خبرگان و متخصصان دانشگاهی و خبرگان بخش دستگاه‌های اجرایی استان آذربایجان‌شرقی بود. نمونه‌گیری در این پژوهش با روش هدفمند (قضاوتی) به انجام رسید و ملاک اندازة نمونه نیز، کفایت تئوریک بود که بر این اساس، با 21 خبره مصاحبه انجام شد و پس از تحلیل داده‌ها با روش تحلیل محتوا در بخش کیفی 28 متغیر مدل پژوهش تعیین شد. در بخش کمّی پژوهش ارتباط بین این شاخص‌ها تعیین شد و داده‌های این بخش نیز با استفاده از ماتریس خودتعاملی که نظرات خبرگان است گردآوری شد و سپس مدل‌سازی این متغیرها به کمک روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ism) انجام گرفت.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش مدلی پنج سطحی بود که این مدل نشان داد حمایت مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی در استان آذربایجان‌شرقی از جانشین پروری و همچنین بازرسی مداوم از فرایند جانشین پروری در این دستگاه‌ها، تاثیرگذارترین شاخص‌ها برای دستیابی به جانشین پروری در دستگاه‌های اجرایی استان آذربایجان‌شرقی هستند.نتیجه‌گیری: حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد و همچنین بررسی و کنترل مداوم روند جانشین پروری در دستگاه‌های اجرایی استان آذربایجان شرقی می‌تواند شاخص‌های مهمی در جانشین پروری را همچون بهبود فرهنگ جانشین‌پروری، برنامه‌ریزی یادگیری فردی، تعیین دانش و مهارت لازم، انگیزۀ لازم برای جانشین پروری و... تحت تاثیر قرار دهد.

designing a hierarchical model for succession planning indicators in executive organizations of east azerbaijan province

background and aim: the current state of organizations highlights a shortage of managerial personnel and an increasing need for competent and capable employees. today’s organizations require creative, intelligent, skilled, and dynamic human resources. one of the most discussed topics in organizational management is succession planning. this study aims to design a hierarchical model for succession planning indicators in executive organizations of east azerbaijan province. since the law enforcement command is also considered an executive organization, the extracted model can be applied to it.method: this research is applied in purpose and follows a mixed-methods (qualitative-quantitative) exploratory approach. the statistical population included experts from universities and executive organizations in east azerbaijan province. purposive (judgmental) sampling was used, and theoretical saturation determined the sample size. a total of 21 experts were interviewed. content analysis in the qualitative phase identified 28 variables for the research model. in the quantitative phase, relationships among these indicators were analyzed using a self-interaction matrix, and the variables were modeled using interpretive structural modeling (ism).results: the study resulted in a five-level model, which demonstrated that senior executives’ support for succession planning and continuous monitoring of the succession process were the most influential factors in achieving effective succession planning in executive organizations of east azerbaijan province.conclusion: support from senior executives and continuous evaluation of the succession process significantly impact key succession planning factors, such as enhancing succession culture, planning individual learning, identifying necessary knowledge and skills, and motivating employees for succession planning.