بررسی اثربخشی و ماندگاری نمایش خلاق بر سازگاری اجتماعی در نوجوانان تیزهوش پرخاشگر

پرخاشگری در نوجوانان امری شایع است و یکی از ویژگی‌های روانشناختی نوجوانان افزایش گرایش به رفتارهای پرخاشگرانه است و نوجوانان پرخاشگر معمولا دارای مشکلاتی در زمینه سازگاری اجتماعی هستند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی و ماندگاری نمایش خلاق بر سازگاری اجتماعی در نوجوانان تیزهوش پرخاشگر انجام شد. این مطالعه نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش نوجوانان دختر تیزهوش پرخاشگر در مدارس استعدادهای درخشان دخترانه منطقه دو شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بودند. تعداد 30 فرد پس از بررسی ملاک‌های ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش 12 جلسه دو ساعته (هفته‌ای یک جلسه) در برنامه نمایش خلاق شرکت کرد و گروه کنترل آموزشی ندید. داده‌ها با پرسشنامه پرخاشگری (باس و پری، 1992) و خرده‌مقیاس سازگاری اجتماعی در آزمون شخصیت کالیفرنیا (تیگز و همکاران، 1941) در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه گردآوری شدند. همچنین، داده‌ها با روش‌های خی‌دو، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار spss-19 در سطح معناداری 0/05 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر دوره تحصیلی و سن تفاوت معناداری نداشتند (0/05p). با توجه به نتایج، مشاوران و روانشناسان می‌توانند از روش نمایش خلاق در کنار سایر روش‌ها جهت بهبود ویژگی‌های روانشناختی نوجوانان به‌ویژه سازگاری اجتماعی آنان استفاده کنند.

investigate the effectiveness and sustainability of creative drama on social adjustment of aggressive gifted adolescents

aggression is common in adolescents and one of the psychological characteristics of adolescents is an increase in the tendency to aggressive behaviors and aggressive adolescents usually have problems in social adjustment. therefore, present research conducted aimed to investigate the effectiveness and sustainability of creative drama on social adjustment of aggressive gifted adolescents. this was a quasi-experimental study with pretest, posttest and one month follow-up study and a control group. the research population was aggressive gifted adolescents in talented girls’ schools in the second district of tehran city during the academic years of 2019-20. considering the inclusion criteria 30 people were selected by available sampling method and randomly assigned into two experimental and control groups. the experimental group participated in 12 two-hour sessions weekly in the creative drama program and the control group did not receive any training. the data were collected in the pretest, posttest and one month follow-up stages by aggression questionnaire (bass and perry, 1992) and the social adjustment subscale in the california test personality (tiegs and et al, 1953). the data were analyzed by chi-square, repeated measures analysis of variance and bonferroni post hoc test in sp-19ss software in the significant level of 0.05. the results showed that the experimental and control groups did not significant difference in terms of course of study and age (p>0.05). also, the creative drama method led to increase social adjustment in aggressive gifted adolescents and the results remained stable in the follow-up phase (p < 0.001). according to the results, counselors and psychologists can use the creative drama method along with other methods to improve the psychological characteristics of adolescents, especially their social adjustment.