ابرهای تیره و روزنه‌های امید؛ تبیین الگوی مناسبات کار و زندگی در جامعه آکادمیک

ازآنجاکه امروزه شاهد برهم‌کنش‌های پیچیده میان زندگی شخصی و شغلی افراد هستیم، نظریه‌پردازان بیش‌ازپیش درپی شناخت عمیق‌تر این روابط به‌منظور توسعه دانش نظری هستند. در‌این‌میان سازمان‌ها و مجریان عملیاتی نیز درصدد شناسایی ترجیحات و نیازمندی‌های کارکنان به‌منظور ایجاد هم‌راستایی میان این دو حوزه‌اند. در این پژوهش، مفهوم مناسبات کار و زندگی با هدف ارائه الگویی که دربردارنده روابط دوسویه و هر دو وجه منفی و مثبت برهم‌کنش عرصه‌های کار و زندگی افراد باشد، مدنظر قرار گرفت. این پژوهش باتوجه‌به ماهیت مشاغل دانشی و اقتضائات خاص آن، درمورد اعضای هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انجام شد. بدین‌منظور با استفاده از مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته با 18 نفر از اعضای هیئت‌علمی، داده‌ها گردآوری و تحلیل این داده‌ها با روش کیفی تحلیل مضمون و نرم‌افزار  qsr nvivoدرقالب الگویی متشکل از چهار مضمون فراگیر، 10 مضمون سازمان‌دهنده و 30 مضمون پایه تنظیم شد. مشغولیت مستمر ذهنی، تعدد و تنوع نقش‌های کاری، سرریز نگرش‌های منفی/ مثبت کاری/ خانوادگی، مطالبه‌گری مسئولیت‌های خانوادگی، حمایت‌گری خانواده و پروای مراقبت و ارتقای مهارت‌های زندگی ابعاد تشکیل‌دهنده این الگو بودند؛ الگویی که در کنار سویه منفی (تضاد دوسویه کار و زندگی) به سویه مثبت این مفهوم (غنی‌شدن کار و زندگی) هم اشاره دارد.

Dark Clouds and Windows of Hope; An Explanation of the Model of WorkLife Relationships in the Academic Community

As we are experiencing complex interactions among people’s personal and professional lives today, theorists are increasingly trying to understand these relationships more deeply in order to develop theoretical knowledge. Meanwhile, organizations and administrative managers are trying to identify the preferences and needs of the employees in order to balance these two areas. The concept of work/life relations was considered aiming at designing a model that includes a twoway relationship and both negative and positive aspects of interaction between work and life. Due to the nature of knowledge work and its special requirements, this research has selected the faculty members of the Institute of Humanities and Cultural Studies as its sample. Accordingly, using semistructured interviews with 18 faculty members, the data were collected and analyzed through qualitative method of thematic analysis and QSR NVivo software in a model consisting of four comprehensive themes, 10 organized themes and 30 basic themes. Constant mental engagement, multiplicity and diversity of work plans, overflow of negative / positive work and family attitudes, demanding family tasks, family support, and fear of caring for and improving life skills included the constituent dimensions of this model.  In addition to the negative side (the inconsistency between work and life), the positive side of this concept (enrichment of work and life) was also taken into account.