ارزیابی و پهنه بندی خطر زیست محیطی فلزات سنگین خاک با استفاده از شاخص‏های آلودگی در اراضی زراعی جنوب تهران

فلزات سنگین گروهی از عناصر هستند که در غلظت‏های بالاتر از حدود استانداردهای زیست محیطی به عنوان آلاینده شناخته می‏شوند. شاخص‏های آلودگی امکان مقایسه بین آلودگی ناشی از فلزات سنگین مختلف  ناشی از فعالیت‏های انسانی را فراهم می‏نمایند. لذا این تحقیق به منظور ارزیابی و تهیه نقشه‏های پراکنش مکانی خطر زیست محیطی فلزات سنگین با استفاده از شاخص‏های آلودگی در اراضی زراعی جنوب تهران انجام شد. در این تحقیق از حدود 2000 هکتار از اراضی زراعی در محدوده نهر فیروزآباد در جنوب تهران، تعداد 175 نمونه خاک با فواصل 300 متر انتخاب گردید. از روش وزن دهی عکس فاصله جهت پهنه بندی منطقه از لحاظ شاخص‏های زمین انباشت، فاکتور آلودگی، بارآلودگی و پتانسیل خطر زیست محیطی استفاده شد. بیشترین مقدار میانگین شاخص‏های زمین انباشت و فاکتور آلودگی مربوط به عنصر سرب بود. نتایج نشان داد که 86 درصد از نمونه‏های خاک مورد مطالعه از لحاظ شاخص‏های مذکور آلوده به سرب می‏باشند. نقشه‏های پهنه بندی شاخص‏های بار آلودگی و پتانسیل خطر زیست محیطی (شاخص‏های جامع آلودگی خاک به تمام فلزات سنگین) مبین آلودگی تمام سطح منطقه می‏باشد. براساس شاخص پتانسیل خطر زیست محیطی، حدود 98 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه (1857 هکتار) در کلاس خطر قابل توجه و حدود 2 درصد از سطح منطقه (33 هکتار) در کلاس خطر بسیار زیاد قرار گرفتند.

evaluating and mapping the environmental risk of soil heavy metals using by contamination indexes in the tehran south farms

heavy metals are a group of elements which are known as contaminants at concentrations more than standard limits. contamination indices made it possible to compare between the contamination made by different heavy metals due to human activities. so, this study aimed to evaluate and map the spatial distribution of environmental risk of heavy metals using by contamination indices in farm lands of south of tehran. in this study from the 2000 hectares of the farms around firooz abad stream in tehran south, 175 soil samples were selected with 300 meters intervals. inverse distance weighting method was used to map in terms of geoaccumulation index, contamination factor, pollution load index and environmental risk potential index. the most average values of geoaccumulation index and contamination factor were related to lead. the results indicated that %86 of the studied soil samples were contaminated to lead in terms of expressed indexes. the maps of pollution load and environmental risk potential indexes (comprehensive indexes for soil contamination to all heavy metals) illustrated that over area was polluted. according to environmental risk potential index, about %98 of studied land area (1857 hectares) were in noticeable risk class and about %2 of land area (33 hectares) were in high risk class.