مدل‌سازی فضایی انتشار آلاینده‌های هوا از منابع متحرک در کلان‌شهر کرج

آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین مشکلات در کلانشهرها است. جهت تهیه‌ برنامه جامع کاهش آلودگی هوا و در حقیقت پیشگیری از انتشار آلاینده‌ها بایستی در ابتدا مقدار و اهمیت انتشار آلاینده‌های مهم از منابع مختلف تعیین شود. لذا هدف از این مطالعه، بررسی میزان انتشار آلاینده‌های مهم هوا از منابع متحرک و مدل‌سازی و تعیین توزیع فضایی هر یک از آن ها در شهر کرج بود. برای این منظور با استفاده از مدل بین المللی انتشار از وسایل نقلیه‌ (ive) به تفکیک نوع وسایل نقلیه، ضرایب انتشار آلاینده‌های هوا تعیین شد. در نهایت میزان و توزیع انتشار سالانه‌ آلاینده های ناشی از تردد وسایل نقلیه در شهر کرج محاسبه و با توجه به شبکه‌ معابر شهر در gis توزیع فضایی انتشار آلاینده‌ها نقشه سازی شد. نتایج مطالعه نشان داد که میزان حداکثر انتشار سالانه‌ آلاینده‌ها شامل مونوکسیدکربن، اکسیدهای نیتروژن، اکسید های گوگرد، ترکیبات آلی فرار، ذرات معلق و دی‌اکسیدکربن به ترتیب 1688.84، 185.61، 6.26، 31.16، 120.54 و 33737.04 تن در سال است. نتایج نشان داد که انتشار ذرات معلق و اکسیدهای نیتروژن مرتبط با وسایل نقلیه‌ سنگین و در معابر بزرگراهی و انتشار مونوکسیدکربن و آلاینده‌های آلی فرار مرتبط با وسایل نقلیه‌ سبک و در معابر شریانی هستند. به علاوه ضریب انتشار اکسیدهای گوگرد برای وسائل نقلیه‌ سنگین بیشتر بوده ولی درکل، میزان منتشر شده از وسائل نقلیه‌ سبک‌تر به دلیل تعداد بیشتر آن ها نسبت به وسائل نقلیه‌ سنگین بیشتر بود. همچنین بالاترین مقدار انتشار آلاینده‌ها در مناطق 3، 4 و 6 و پایین‌ترین مقدار در مناطق 1، 8 و 9 مشاهده شد.

spatial modelling of air pollutants emission from mobile sources in karaj metropolis

air pollution is one of the most important problems in megacities. to provide comprehensive reduction plan for air pollution and pollutants emission prevention, first it must be estimated the amount and importance of major pollutants emission from various sources. the aims of this study were estimation the air pollutants emission from mobile sources and spatial modelling for each pollutant in karaj. international vehicle emission model (ive) was used to obtain air pollutants emission factors based on vehicle type. finally, the annual pollutants emissions of vehicle fleet were calculated and spatial distribution of pollutants emissions based on traffic data and road networks were mapped in gis environment. the results showed that the maximum annual emission of air pollutants including carbon monoxide (co), nitrogen oxides (nox), sulfur oxides (sox), volatile organic compounds (vocs), particulate matters (pm) and carbon dioxide (co2) were estimated about 1688.84, 185.61, 6.26, 31.16, 120.54 and 33737.04 t y-1, respectively. the highways and the heavy vehicles were the major source for pm and nox. in addition, the arterial roads and light vehicles were the main source for co and vocs. despite the highest sox emission factor was for heavy vehicles, the total sox emission from light vehicles was higher than heavy vehicles because of their numbers. also, the highest emissions amount of pollutants in municipal districts of karaj were in 3, 4 and 6 and the lowest amount were in 1, 8 and 9.