فیلوژنی و تنوع ژنتیکی کل و بز capra aegagrus (erxleben, 1777) در استان مازندران بر اساس ژن ناحیه ی d-loop میتوکندریایی

کل و بز capra aegagrus، از جمله پستانداران شاخص مناطق کوهستانی ایران است که در سال های اخیر به دلیل کاهش جمعیت، در طبقه حفاظتی آسیب پذیر (vulnerable) قرار گرفته است. در مطالعه حاضر، روابط فیلوژنتیکی و تنوع ژنتیکی سه جمعیت بز وحشی بومی مناطق کمربن، بندبن و بلده در استان مازندران، بر اساس پلی مورفیسم ناحیه d-loop توالی ژنوم میتوکندری (mtdna) مورد بررسی قرار گرفته است. درختان فیلوژنتیک به دست آمده، 7 کلاد مجزا را نشان می دهند و حاکی از وجود جد مشترک با دو هاپلوگروپ از 6 هاپلوگروپ شناخته شده گونه بز در دنیا و وجود حداقل 2 منشا متفاوت بزهای وحشی مازندران است. همچنین، با استفاده از ماتریس فاصله ژنتیکی fst/1-fst و رسم درخت nj فیلوژئوگرافی، رابطه نزدیک ژنتیکی و جغرافیایی در بین مناطق سه گانه مورد مطالعه و مناطق جغرافیایی هم جوار مشخص شد. مقادیر fu's fs و tajima's d نشان از وجود تعادل بین موتاسیون و رانش ژنتیکی دارند. همچنین با توجه به مقادیر ssd و r در آزمون mmd، انطباق کامل بین مقادیر مشاهده شده و مورد انتظار، نیز نشان از تبعیت این جمعیت از مدل گسترش ناگهانی جمعیت دارد. نتایج آنالیز amova نیز برای مناطق مختلف ایران، بیانگر تفاوت کاملا معنی دار کلادهای هاپلوگروپ های متفاوت بوده و مقدار بزرگ شاخص fst، علاوه بر معنی دار بودن، نشان‌دهنده تفاوت ژنتیکی بالا در بین کلادهای مختلف کل و بزها است.