پایش جوامع زیستی فیتوپلانکتون و زئوپلانکتون، مطالعه‌ دریاچه‌ سد گاران، مریوان (استان کردستان)

دریاچه‎ها و مخازن آب‎های سطحی، به‌عنوان مهم‎ترین منابع آب‎شیرین به‌شمار می‌آیند. این اکوسیستم‎ها، با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار گرفته و زیستگاه مهمی را برای ارگانسیم‌های آبزی؛ خصوصاً پلانکتون‌ها و ماهیان ایجاد می‎کنند. در این راستا، مطالعه‌ حاضر به‌منظور بررسی جوامع زیستی فیتوپلانکتونی و زئوپلانکتونی دریاچه‌ سد گاران مریوان، به‌اجرا درآمد. نمونه‌برداری به‌صورت فصلی و در طی سال‌های 1397-1396، در 4 ایستگاه در موقعیت‌های مختلف دریاچه انجام شد. با توجه به عمق ایستگاه، در ایستگاه‌های ورودی شامل ایستگاه‌های 1 و 4 فقط از لایه‌ سطحی و در ایستگاه‌های 2 و 3 واقع در بدنه‌ دریاچه‌ سد از سه لایه (لایه‌ سطحی، لایه‌ میانی و 1 متر بالای بستر) نمونه‌برداری صورت گرفت. سپس نمونه‌های آبی در فرمالین 4 درصد تثبیت و به‌منظور بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه منتقل شدند. محاسبه‌‌ تراکم‌ جعمیتی و شناسایی ‌فیتوپلانکتون‌ها و زئوپلانکتون‌ها براساس کلیدهای شناسایی معتبر صورت گرفت. در مجموع 31 جنس، 28 خانواده و 6 شاخه شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی گروه‎های فیتوپلانکتونی در فصل بهار  و کمترین آن‎ نیز در فصل پاییز  مشاهده شد. همچنین 2 شاخه، 9 خانواده و 16 جنس و گونه از جوامع زئوپلانکتونی شناسایی شدند که 9 گونه و جنس متعلق به شاخه‌ rotifera و 7 گونه و جنس متعلق به شاخه‌ arthropoda بود. همچنین بیشترین و کمترین تراکم مربوط به ایستگاه یک با 4/5±59/5 و ایستگاه 2 با مقدار 1/44±16/36عدد در لیتر مشاهده شد. نتایج، حضور زئوپلانکتون‌های بزرگ جثه‌ای از جمله ascomorpha saltan، daphnia magna و cyclops sp. (قدرت فیلترخواری بالا) را نشان داد که می‌توانند رقیبی جدی برای ماهیان فیتوپلانکتون‌خوار و تولیدات اولیه دریاچه باشند و نیاز است با ماهیان زئوپلانکتون‌خوار جمعیت آن‌ها متعادل شود.

biological communities monitoring of phytoplankton and zooplankton, a case study: garan dam lake, marivan (kurdistan province)

the lakes and surface water reservoirs are considered as the most important sources of freshwater. these ecosystems are used for different purposes and create an important habitat for aquatic organisms, especially plankton and fish. in this regard, this study was carried out to investigate biological communities of phytoplankton and zooplankton from the garan dam lake, marivan. sampling was done seasonally during 2016-2017 at 4 stations in different situations. according to the depth of the station, only the surface layer was sampled in the entrance stations including stations 1 and 4, and three layers (surface and middle layers and 1 meter above the bed) were sampled in stations 2 and 3 located in the body of the dam lake. then, the water samples were fixed in 4% formalin and transferred to the laboratory for further studies. mass density calculation and identification of phytoplankton and zooplanktons was done based on valid identification keys. a total of 31 genera, 28 families and 6 branches were identified. the results showed that the highest frequency of phytoplankton was observed in spring  and their lowest in autumn. totally, 2 branches, 9 families and 16 genera and species were identified from zooplankton communities, 9 species and genera belonging to rotifera and 7 species and genera belonging to arthropods. also, the highest and lowest density of station 1 was observed with 59.5±4.5 and station 2 with 16.36±1.44 (cells/ml). the results of the presence of large zooplankton i.e. ascomorpha saltan, daphnia magna and cyclops sp. (high filter feeding power) showed, they can be a serious competitor for planktivorous fishes and the primary production of the lake, and it is necessary to balance their population with zooplanktivorous fishes.