ارزیابی اروگرافی موثر بر بارش در نواحی شمال ایران

میزان افزایش بارش با ارتفاع، به‌عنوان گرادیان بارش شناخته می‌شود که در مطالعات مربوط به پیش‌بینی‌های هیدرولوژیکی حوضه‌های کوهستانی و مدیریت منابع آب حوزه‌های آبخیز نقش اساسی دارند. در این مطالعه، به‌منظور بررسی تغییرات توپوگرافی زمین بر تشکیل و الگوی حرکتی بارش، از داده‌های شبکه‌ای میانگین بارش ماهواره imerg v06 و نقشه‌ مدل رقومی ارتفاعی 0/1 درجه گرادیان بارشی برای هشت جهت اصلی یا کدنویسی در محیط پایتون رشته‌کوه‌های البرز استخراج شد. سپس به‌منظور تعین الگوی حرکتی بارش پروفیل‌های طولی و عرضی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیش‌ترین گرادیان بارش (گرادیان مثبت) مربوط به شمال شرقی استان گلستان به میزان 0/44 میلی‌متر به‌ازای افزایش هر متر در ارتفاع بوده است. همچنین جنوب شرقی سمنان دارای گرادیان منفی به میزان 1/91 میلی‌متر کاهش در بارش به‌ازای هر متر افزایش در ارتفاع بوده است. علاوه بر آن، دو جهت شمالی و جنوبی در سطح معنی‌داری 0/01 به‌ترتیب با 16/8و 25/4درصد بیش‌ترین تاثیر را بر گرادیان بارش داشته است. در دامنه‌های شمالی، یک همبستگی منفی بین میزان بارش و طول جغرافیایی مشاهده‌شده است، به‌طوری‌که در دامنه‌ شمالی با افزایش طول جغرافیایی از میزان بارش کاسته شده است. در مقابل یک همبستگی مثبت بین عرض‌ جغرافیایی و بارش وجود دارد، به‌طوری‌که عرض جغرافیایی بالاتر با افزایش سطوح بارش همراه است. با توجه به رفتار پیچیده بارش در مناطق کوهستانی تعیین یک الگوی کلی به‌دلیل دخالت عوامل مختلف انسانی، اقلیمی و زمینی ‌کار دشواری است ولی درک الگوهای بارشی در فرآیندهای تصمیم‌گیری می‌تواند به مدیران منابع آب کمک کند.

an assessment of the influence of orography on precipitation patterns in the northern regions of iran

the phenomenon wherein precipitation increases as altitude ascends is referred to as the precipitation gradient, that significant importance in the field of hydrological forecasting in mountain basins and management of water resources. the present study aims toinvestigate the changes in the topography of the earth on the formation and movementpattern of precipitation, the average rainfall of the imerg v06 satellite and the dem ofthe 0.1 degree elevation of the precipitation gradient for eight main directions or codingin the python environment of the alborz mountains were extracted. then, in order todetermine the movement pattern of precipitation, longitudinal and latitude profiles wereused. the study findings indicate that in the northeast region of golestan province(positive gradient), there exists a positive gradient of precipitation, which amounts to 0.44 mm.m elevation. furthermore, it is worth noting that in the southeastern region of semnan, there exists a negative gradient of 1. 91 mm.m reduction in precipitation of elevation gain. additionally, it was found that the precipitation gradient was significantlyinfluenced by both the north and south directions, accounting for 16. 8% and 25.4% ofthe effect, respectively, at a significance level of 0. 01. on the northern slopes, a negativecorrelation has been observed between the amount of precipitation and latitude, whereinhigher latitudes are associated with lower precipitation levels. conversely, a positivecorrelation has been noted between the amount of precipitation and latitude in otherregions, where higher latitudes correspond to increased levels of precipitation. theintricate nature of precipitation in mountainous regions presents a challenge inestablishing a comprehensive pattern due to the multifaceted influence of anthropogenic,climactic, and terrestrial variables, nevertheless, comprehending precipitation patterns inthe context of decision-making can benefit water resource management.