برآورد نیازآبی اکولوژیک تالاب بین‌المللی ارژن در استان فارس

تالاب ارژن یکی از تالاب‌های با اهمیت بین‌المللی در استان فارس می‌باشد. میانگین مساحت بلندمدت تالاب حدود 1100 هکتار می‌باشد. این تالاب یک پولیه‌ طبیعی بوده و آب آن از طریق یک پونر (سینک هول) در بخش شرقی خارج می‌گردد. تالاب ارژن در دو دهه‌ اخیر به‌جز مقاطع فصلی کوتاهی در سایر فصول خشک بوده و توان ارائه‌ خدمات اکولوژیک خود را از داست داده است. هدف این تحقیق، برآورد نیاز آبی تالاب ارژن بود. میزان نیاز آبی اکولوژیک تالاب براساس تغییرات جمعیت کل پرندگان و همچنین گونه‌های منتخب برآورد گردید. با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای تغییرات ماهانه و سالانه‌ سطح تالاب و همچنین آب دائمی و موقت در طی سال‌های 1369 الی 1398 برآورد گردید. گونه‌های منتخب که دارای بیشترین فراوانی در سال‌های سرشماری بودند شامل یک گونه‌ غاز (غاز خاکستری) و 4 گونه‌ اردک (شامل آنقوت، اردک سرسبز، گیلار و خوتکا) بود. تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که در تمام سال‌های مورد بررسی، این تالاب یک تالاب موقت بوده است اگرچه سطح آبدار تالاب در یک دهه‌ اخیر نسبت به دهه‌ اول بیش از 4 برابر کاهش یافته است. فراوانی جمعیت غازخاکستری بیشترین همبستگی را با تغییرات سطح آب تالاب نشان داد. با بررسی همبستگی بین تغییرات سطح تالاب و تغییرات جمعیت کل پرندگان و گونه‌ای منتخب، در شرایط نرمال سطح آبی مورد نیاز برای حمایت از بیش از 20 هزار پرنده بین 200 الی 400 هکتار می‌باشد. کاهش سطح تالاب به کمتر از 200 هکتار شرایط بحرانی ایجاد می ‌نماید و سطح بیش از 500 هکتار مطلوب می باشد. بنابراین با در نظر گرفتن شرایط هیدرولوژیک و اکولوژیک حاکم بر حوضه‌ تالاب، می‌توان نیازآبی تالاب ارژن برای برقراری خدمات اکولوژیک در طی سال‌های مختلف از نظر شرایط اقلیمی را به شرح زیر برآورد نمود: خشکسالی: حداقل 3 میلیون مترمکعب، نرمال: 5/25 میلیون متر مکعب و ترسالی: 7/5 میلیون متر مکعب. با توجه به عدم وجود رودخانه‌ دائمی در حوضه‌ تالاب، صیانت از رواناب‌ها و جلوگیری از برداشت بیش از حد مجاز از آبخوان ها برای تضمین تامین نیازآبی تالاب ضروری است.

assessment of ecological water requirement of dasht-e-argan internationally important wetland, fars, iran

arjan wetland is one of the internationally important wetlands in fars province, iran. despite its ecological and geological values as a typical polje, this wetland has lost its ecological services in the last two decades, except for short seasons in other dry seasons. the purpose of this study was to estimate the ecological water requirement of arjan wetland. the amount of ecological (environmental) water requirement of the wetland was estimated based on the changes in the total population of migratory birds and also the selected species. using satellite images, monthly and annual changes in the surface of the wetland as well as permanent and temporary water were estimated during the years 1990-2019.the selected species included one species of goose (gray goose) and 4 species of ducks (including shelduck, mallard, widgeon and teal). satellite images show that in all the years studied, this wetland has been a temporary wetland, although the water level of the wetland has decreased more than 4 times in the last decade compared to the first studied decade. the abundance of gray-goose population showed the highest correlation with changes in the water level of the wetland. according to calculations, under normal conditions, the water level required to support more than 20,000 birds is between 200 and 400 hectares. reducing the level of the wetland to less than 200 hectares creates critical conditions and the level of more than 500 hectares is desirable. therefore, taking into account the hydrological and ecological conditions of the wetland basin, the water requirement of arjan wetland to provide ecological services during different years  in terms of climatic conditions can be estimated as follows: drought years: at least 3 million cubic meters, normal years: 5.25 million  and wet years: 7.5 million cubic meters. since the watershed has no permanent river to feed the wetland, protection of withdeawal from runoffs and aquifers are required to ensure the water requirement supply of wetland.