هیدروژئوشیمی و کیفیت منابع آب منطقه‌ تهرود، بم، شرق استان کرمان

هدف از انجام این پژوهش، بررسی کیفیت منابع آب تهرود در شمال غرب شهرستان بم، استان کرمان از طریق مطالعات هیدروژئوشیمیایی می‌باشد. بدین منظور 13 نمونه‌ آب شامل 5 نمونه‌ از چاه‌های آب کشاورزی، 4 نمونه‌ از قنات ها، 4 نمونه‌ از چشمه‌ها و 1 نمونه از رودخانه‌ تهرود نمونه برداری و در آزمایشگاه به روش آنالیز پلاسمای جفت شده القایی آنالیز شدند. براساس تحلیل های هیدروژئوشیمیایی صورت گرفته منابع آب منطقه‌ مورد مطالعه دارای رخساره‌ غالب na-cl و در گروه آب‌های شور قرار می‌گیرند. مقدار غلظت متوسط پارامترهای هدایت الکتریکی (µs/cm 6230) و کل جامدات محلول (mg/l 4050) به‌همراه مقدار غلظت متوسط یون‌های clˉ (mg/l 1391)، na+ (mg/l 9031) و so42- (mg/l 771) در نمونه‌های آب منطقه فراتر از مقادیر عادی و توصیه شده می‌باشد. بیشترین میزان این املاح در نمونه های آب واقع در پلایای حوضه‌ آبریز مشاهده گردید که به طور عمده از رسوبات دانه ریز دوران چهارم پوشیده شده است. علاوه بر آب و هوای گرم و خشک و تبخیر زیاد، وجود سازند‌های نئوژن دارای گچ و نمک طعام در زیر این رسوبات نیز عامل مهم دیگری در افزایش املاح در منابع آب زیرزمینی محسوب می گردد. در بین عناصر بالقوه‌ سمی بررسی شده، غلظت آرسنیک با منشاء طبیعی و بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی در برخی از نمونه‌های آب مشاهده گردید. ارزیابی کیفیت آب‌های منطقه‌ با استفاده از نمودار شولر نیز نشان داد که این منابع آب دارای کیفیت نامطلوب تا غیر قابل استفاده برای شرب و حتی در برخی موارد برای کشاورزی می‌باشند.

hydrogeochemistry and quality of water resources in the tahroud region of bam, east of kerman province

the objective of this study is to investigate the quality of water resources in tahroud region in the northwest of bam city, kerman province through hydrogeochemical studies. for this purpose, 13 water samples, including 5 samples from the agricultural wells, 4 samples of ghanats, 3 samples from springs and 1 sample of tahroud river were sampled and analyzed in the laboratory using inductively coupled plasma mass spectrometry (icp-ms) method. based on the hydrogeochemical analysis, the water resources of the studied area have dominant na-cl facies and are classified as saline waters. the average concentration of ec (6230 µs/cm), tds (4050 mg/l) as well as of clˉ (1391 mg/l), na+ (9031 mg/l) and so42- (771 mg/l) in the investigated water samples were remarkably higher than the normal or recommended values. the highest amount of these soluble ions were observed in the water samples collected from the playa section of the catchment basin, which was mainly covered by the quaternary fine-grained deposits. in addition to the hot and dry climate and the high evaporation rate, the existence of neogene formations containing gypsum and sodium salt under these sediments is another important factor that increase the solutes in underground water sources in this area. among the investigated potentially toxic elements, the concentration of arsenic with natural origin and higher than the permissible limit of drinking water was observed in some water samples. the evaluation of the water quality of the region using the schuler diagram also showed that these water sources have an unfavorable to unusable quality for drinking and even for agriculture in some cases.