پهنه‌بندی سواحل سیستان و بلوچستان براساس حساسیت‌سنجی محیط‌زیستی

در این پژوهش به منظور تعیین مناطق حساس محیط زیستی سواحل استان سیستان و بلوچستان، ابتدا فهرست اولیه‌ معیارهای تعیین مناطق حساس ساحلی در دو گروه اکولوژیک و انسانی در دو ناحیه‌ ساحلی و کرانه ای-دریایی شناسایی و سپس پرسشنامه ای تهیه و روایی کیفی و کمی آن تعیین شد. فهرست نهایی معیارها به روش دلفی و تعیین وزن آن ها با روش تحلیل سلسله‌مراتبی انجام شد. پس از تهیه لایه هر یک از معیارها، روی‌هم گذاری آن ها براساس تجمیع فصل مشترک معیارهای مورد استفاده در هر یک از زمینه های اکولوژیک و انسانی انجام و پنج طبقه‌ حساسیت برای آن در نظر گرفته شد. سپس براساس یک ماتریس تصمیم گیری و طبقه بندی صورت گرفته برای حساسیت اکولوژیک و انسانی، وضعیت نهایی حساسیت محیط زیست منطقه ساحلی تعیین شد. نتایج پهنه بندی مناطق حساس اکولوژیک نشان داد طبقه‌ حساسیت خیلی زیاد 24/8 درصد از خشکی و 1/9 درصد از مساحت دریا در منطقه ساحلی را به خود اختصاص می دهد. بیشترین سطح طبقه‌ حساسیت انسانی نیز در هر دو منطقه‌ ساحل و دریا در طبقه حساسیت خیلی کم قرار دارد. براساس نتایج حاصل از ماتریس تحلیل وضعیت محیط زیست، بیشترین سطح حساسیت محیط زیستی در طبقه حساسیت ضعیف و پس از آن در طبقه حساسیت شدید قرار دارد. با توجه به اینکه در محدوده‌ مطالعه، تاکنون  اقدامات مراقبتی و ملاحظات توسعه به تفکیک سه حساسیت اکولوژیک، انسانی و محیط زیستی مورد بررسی قرار نگرفته و این مطالعه به‌عنوان اولین مطالعه ای است که به این موضوع پرداخته است، اقدامات و ملاحظات مربوط به این مناطق برای استفاده در برنامه مدیریت محیط زیست منطقه ساحلی پیشنهاد شد.

coastal zoning of sistan and baluchestan base on environmental sensitivity

in this study, for determination of environmental coastal sensitive areas in sistan and baluchestan province (iran), the initial list of ecological and human criteria were identified in coastal and shore areas. based on the identified criteria, a questionnaire was prepared and its qualitative and quantitative validities were determined. the final list of criteria and their weight achieved using delphi and ahp method respectively. after preparing the criteria map (in arcgis software), both ecological and human weights aggregate individually during the overlaying process; and five sensitivity classes achieved. by using a decision-making matrix and the classification of ecological and human sensitivity map, final status of coastal environmental was determined. results of the ecological zoning showed that 24.8% of land and 1.9 % of shore area were included in very high sensitivity class; and the widest range of human sensitivity (in both coastal and shore areas) was placed in very low sensitivity class. based on the results of status analysis matrix, the weak and intensive classes of environmental sensitivity have the largest area, respectively. considering that in this study area, care measures and development considerations have not been studied separately in three ecological, human and environmental sensitivities and this research is the first study, which has addressed this issue; the measures and considerations related to these areas, proposed for use in the coastal management environmental management program (cemo).