ارزیابی میزان تجمع زیستی عناصر سنگین در بافت عضله ماهی سیم (abramis brama orientalis berg, 1905) (مطالعه موردی: رودخانه سیاه درویشان، استان گیلان)

عناصر سنگین با توجه به اینکه دارای ماهیتی غیرتخریب پذیر و قابلیت زیادی برای تجمع زیستی در بافت جانداران آبزی هستند، مخاطره‌ای جدی برای آبزیان و همینطور سلامت انسان‌ها به حساب می‌آیند، بنابراین این پژوهش با هدف ارزیابی مقدار و ترتیب انباشت عنصرهای سنگین فلزی تجمع یافته در بافت خوراکی عضله ماهی سیم (abramis brama orientalis) نمونه برداری گردیده از رودخانه سیاه درویشان به عنوان یکی از گونه ماهیان قابل توجه و بهره مند از ارزش اقتصادی و بوم شناسی بالا و در نهایت تشخیص میزان سطح سلامت بهداشتی آن برای مصارف انسانی، انجام شده است. در آزمایش کنونی، مقدار انباشت یازده عنصر (نیکل، سلنیوم، آهن، کروم، سرب، روی، کادمیوم، آرسنیک، جیوه، منگنز و مس) در بافت عضله 30 قطعه ماهی سیم صید شده با کمک تور سالیک پرتابی از رودخانه سیاه درویشان استان گیلان با به کارگیری دستگاه طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفتند. مقدار تجمع عنصرهای مورد بررسی در بافت عضله به ترتیب: روی (2/443±34/807)، آهن (27/110±2/325)، مس (0/361±4/264)، منگنز (0/073±2/087)، سلنیوم (0/045±0/843)، سرب (0/079±0/821)، آرسنیک (0/713±0/025)، کادمیوم (0/016±0/293)، نیکل (0/015±0/183)، کروم (0/018±0/151) و جیوه (0/005±0/088) میکروگرم بر گرم وزن خشک، بود. نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان داد، میانگین انباشت بیولوژیک تمامی عنصرهای بررسی شده در بافت عضله ماهی سیم به غیر از منگنز، آرسنیک، سرب و کادمیوم در سطحی پایین‌تر از استاندارد مورد تایید نهاد fao/who بودند. این یافته‌ها نشان دهنده اهمیت توجه دقیق‌تر به عوامل افزایش دهنده این عنصرها در محیط زیست گونه مذکور می‌باشد.

assessment of heavy elements bioaccumulation in muscle tissue of the common bream (abramis brama orientalis berg, 1905) (case study: siah darvishan river, guilan province, iran)

the heavy elements are a serious hazard to aquatics as well as human health, as their resistance to degradation and great potential for bio-accumulation in aquatic organisms so this study aimed to evaluate the order and concentration of heavy elements accumulated in edible muscle tissue of common bream (abramis brama orientalis) sampled from siah darvishan river considered one of the fish species with high economic and ecological value and eventually, assessment its safety status for human consumption purposes. in the present experiment, bio-accumulation of eleven elements (ni, se, fe, cr, pb, zn, cd, as, hg, mn and cu) in muscle tissue of 30 common bream captured by cast net from siah darvishan river (guilan province, iran) were monitored and evaluated using by atomic absorption spectroscopy. the accumulation of investigated elements in muscle tissue have been observed, as follows: zinc (34.807±2.443), iron (27.110±2.325), copper (4.264±0.361), manganese (2.087±0.073), selenium (0.843±0.045), lead (0.821±0.079), arsenic (0.713±0.025), cadmium (0.293±0.016), nickel (0.183±0.015), chromium (0.151±0.018) and mercury (0.088±0.005) microgram per gram dry weight, respectively. the obtained results of this study showed that the mean bio-accumulation of all investigated elements in muscle tissue of common bream; except manganese, arsenic, lead, and cadmium were at lower level than the organization (fao/who) considered approved standard. these results indicate the importance of precise attention to the enhancement factors of these elements in the environment of mentioned species.