تغییرات فصلی مقادیر گلیسرول در لارو حشرات(مطالعه موردی: رودخانه زاینده رود)

در سال‌های اخیر تغییرات اقلیمی جهانی و خشک‌شدن منابع آبی از مهمترین استرس‌های محیطی برای حیات آبزیان بوده است که سطح دما و رطوبت قابل تحمل آن‌ها را تغییر می‌دهد. شوک گرمایی در تابستان و شوک سرمایی در زمستان از فاکتورهای تعیین‌کننده‌ی نوع استراتژی بقای موجود در بی‌مهرگان تلقی می‌شود. دیاپوز و آنهیدروبیوزیز از جمله سازگاری‌های موجودات برای بقا هستند. تجمع قندها و پلی ال‌ها یک ویژگی فیزیولوژیکی رایج در میان ارگانیسم‌های آنهیدروبیوتیک می‌باشد. نمونه‌برداری به‌صورت فصلی به‌مدت یک سال از پاییز 1394 تا تابستان 1395 از دو ایستگاه خرسونک و کلیچه انجام شد. نمونه‌ها پس از خشک شدن، عصاره‌گیری شد و محلول نهایی به دستگاه hplc تزریق شد. میزان قند گلیسرول simuliidae در فصل بهار، تابستان، پاییز، زمستان به‌ترتیب برابر با 18.31، 7.65، 17.63 و 23.21 میکروگرم بر میلی‌گرم وزن مرطوب و برای خانواده tipulidae به‌ترتیب برابر با 8.19، 7.36، 30.35 و 8.97 میکروگرم بر میلی‌گرم وزن مرطوب و برای خانواده baetidae به‌ترتیب برابر با 44.43، 17.85، 38.07 و 11.13 میکروگرم بر میلی‌گرم وزن مرطوب می‌باشد. در خانواده simuliidae مقادیر گلیسرول در فصل تابستان و پاییز اختلاف معنی‌داری نداشت (0.05 < p) ولی با سایر فصول تفاوت معنی‌داری را در نشان داد (0.05 > p). در خانواده tipulidae مقادیر گلیسرول در فصل بهار و تابستان تفاوت معنی‌داری را نشان نداد (0.05 < p) و در فصل بهار و زمستان نیز با هم تفاوت معنی‌داری نداشتند (0.05 < p)، ولی مقادیر گلیسرول در فصل پاییز با بقیه فصول تغییرات معنی‌داری را نشان داد (0.05 > p). در خانواده baetidae مقادیر گلیسرول در همه‌ی فصول با هم تفاوت معنی‌داری را نشان داد (0.05 > p). افزایش پلی‌ال‌ها با وزن مولکولی کم ارتباط تنگاتنگی با دیاپوز و آنهیدروبیوزیز دارد و در اوایل پاییز پوره و لارو حشرات در معرض شوک سرمایی قرار گرفته و شروع به افزایش این ترکیبات محافظت کننده می‌کنند و در فصل زمستان به‌عنوان ضدیخ به مصرف می‌رساند. علاوه بر این پوره و لارو حشرات در فصل بهار میزان این ترکیبات را افزایش می‌دهند تا در تابستان در مواجهه با افزایش دما و خشکی احتمالی قادر به بقا باشند. این مطالعه بیان می‌کند که پوره و لارو حشرات توسط مقادیر گلیسرول به شرایط اکولوژیکی محیطی، به‌خصوص در طول منجمدشدن و خشکی پاسخ می‌دهند.