ارزیابی شرایط زیست‌اقلیمی ایران

شناخت شرایط زیست‌اقلیمی هر مکانی، می تواند اولین گام در انجام بسیاری از مطالعات محیطی باشد. درواقع آگاهی از توانمندی و محدودیت های زیست‌اقلیمی، برنامه ریزی و مدیریت بهتر فعالیت های انسانی را هموار می سازد. این پژوهش باهدف شناخت شرایط زیست‌اقلیمی ایران انجام شد. برای این منظور از داده های روزانۀ متغیرهای اقلیمی (دمای هوا، رطوبت نسبی، سرعت باد و ابرناکی) 193 ایستگاه همدید استفاده شد. ابتدا بر اساس شاخص دمای معادل فیزیولوژیک، شرایط زیست‌اقلیمی هرکدام از ایستگاه ها بررسی شد. سپس میانگین بلندمدت شرایط زیست‌اقلیمی در هر ایستگاه برای تمام سال محاسبه شد. سرانجام پایگاه داده ای از شرایط زیست‌اقلیمی بلندمدت تمامی ایستگاه های موردمطالعه (با ابعاد 193*366) ایجاد گردید. با استفاده از چنین پایگاه داده ای، شرایط زیست‌اقلیمی در گسترۀ ایران به کمک روش کریجینگ به‌صورت روزانه میان یابی شد. در ادامه نقشه های زیست‌اقلیمی ایران در مقیاس ماهانه ترسیم گردید. نتایج این پژوهش گویای تنوع بسیار زیاد شرایط زیست‌اقلیمی ایران در بازۀ زمانی و مکانی است. در ایران یک مکان می تواند در طول سال هم از شرایط خیلی سرد و هم از شرایط داغ برخوردار باشد. به همین صورت در یک‌زمان مشخص نیز، در گسترۀ ایران شرایط زیست‌اقلیمی چنین تضادی را نشان می دهد. در هر ماه یکی از شرایط زیست‌اقلیمی بر گسترۀ ایران حاکمیت بیشتری دارد. به‌عنوان‌مثال در دوازده ماه سال، به ترتیب شرایط کمی گرم (27.7 درصد)، گرم (29.3 درصد)، خیلی گرم (30.8 درصد)، داغ (45.5 درصد)، داغ (42.2 درصد)، خیلی گرم (38 درصد)، گرم (31.3 درصد)، آسایش اقلیمی (28.2 درصد)، خنک (29.2 درصد)، خنک (33.5 درصد)، خنک (30.1 درصد) و کمی خنک (28.1 درصد) در گسترۀ ایران حاکم است. براین اساس آبان ماه زمانی است که گسترۀ وسیعی از ایران (28.2 درصد) شرایط آسایش اقلیمی را تجربه کرده است. در ماه های دیگر از وسعت مناطقی که شرایط آسایش را دارند کاسته شده است.