بررسی عوامل موثر بر مدیریت زمانی چرای دام در مراتع استان لرستان (مطالعۀ موردی: شهرستان کوهدشت)

توجه به رعایت زمان چرای دام در مراتع اهمیت بسیاری در حفظ مراتع کشور و جلوگیری از تخریب آن خواهد داشت. هدف از این تحقیق بررسی عوامل موثر بر رعایت زمان چرای دام در مراتع شهرستان کوهدشت استان لرستان می باشد. مطالعۀ حاضر جزء تحقیقات پیمایشی بوده و جامعۀ آماری مورد نظر را دامداران عشایری شهرستان کوهدشت تشکیل می دهند. حجم نمونه نیز از میان 1038 نفر جامعه آماری، 310 نفر از طریق فرمول کوکران تعیین شد. در پرسش‌نامه‌ها متغیرهای مختلفی از جمله ویژگی‌های اقتصادی اجتماعی بهره‌برداران و عوامل موثر در مدیریت چرا مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق به منظور بررسی عوامل موثر بر مدیریت زمانی چرا از الگوی‌های اقتصادسنجی مدل لاجیت استفاده شد. پارامترهای الگوی لاجیت به روش حداکثر راست‌نمایی برآورد شد. به منظور بررسی برازش داده‌های نمونه از شاخص‌های ضریب تبیین و درصد پیش‌بینی صحیح استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که میان گروه های مختلف بهره برداران در رعایت زمان چرای دام از مراتع اختلاف معنی داری وجود داشته است. داشتن مرتع قشلاقی، تاریخ ورود زودهنگام و خروج دیرهنگام دامداران از مراتع ییلاقی، تاثیرگذارترین عوامل بر رعایت زمان چرای دام از سوی بهره برداران بوده است. با توجه به نتایج، در دامدارانی که مرد بودند وابستگی بالای معیشتی سرپرست خانوارها به شغل دامداری و بهره برداری از مرتع بیشتر است و به همین دلیل زودتر وارد مرتع ییلاقی می شدند و بهره بردارانی که مرتع قشلاقی نداشتند تمایل کمتری به رعایت زمان چرای دام داشتند و در این راستا اگر حمایت هایی جهت تامین علوفۀ دستی بین آنان صورت گیرد سبب رعایت زمان چرای دام در بین این دامداران می شود. شهرستان کوهدشت یکی از شهرستان های فعال از لحاظ دامداری است و به دلیل ورود و خروج دام علاوه بر تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی محلی تاثیرات منفی بر پوشش گیاهی مراتع دارد که با شناسایی عوامل موثر بر ورود و خروج دام می تواند به برنامه ریزان جهت رفع این مشکلات کمک نمود.