تجزیه و تحلیل پارامترهای کیفیت آب سطحی با استفاده از روش های آمـاری چند متغیره (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز آجی چای)

رودخانه ها یکی از مهم ترین اکوسیستم های پویا هستند و آگاهی از تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب رودخانه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب در حوزۀ آبخیز آجی چای طی دورۀ آماری 1389-1360  با استفاده از سه روش تحلیل خوشه ای (ca)، تحلیل تشخیص (da) و تحلیل مولفه های اصلی (pca) مطالعه شد. با انجام تحلیل خوشه ای، ایستگاه های آب سنجی منطقۀ مورد مطالعه در سه خوشۀ همگن جای گرفتند. ایستگاه های قرار گرفته در خوشۀ همگن یک، مربوط به سرشاخه های بالادست رودخانۀ آجی چای می باشند که تغییرات کیفی آب سطحی در این خوشه نسبت به دو خوشۀ همگن دیگر کم بوده است. به عبارت دیگر، کیفیت آب سطحی در خوشۀ همگن یک بهتر از دو خوشۀ همگن دیگر بوده است. تحلیل تشخیص سه تابع معنی دار استخراج کرد که توابع اول، دوم و سوم به ترتیب 50/73، 30/20 و 40/3 درصد واریانس کل مشاهده ها را تبیین می کردند. به عبارتی توابع یک، دو و سوم 20/97 درصد واریانس کل مشاهده ها را توصیف می کنند. هم چنین تحلیل تشخیص نشان داد که مهم ترین پارامترهای تاثیر گذار بر کیفیت آب منطقۀ مطالعاتی، پارامترهای hco3، sar، na+،so42 وca2+  راشاملمی گردد. با توجه به پارامترهای استخراج شده در تحلیل تشخیص می توان گروه های همگن را تفکیک کرد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که دو مولفۀ اول مهم ترین عامل های موثر بر کیفیت آب رودخانۀ آجی چای می باشد. این مولفه ها به ترتیب 75/78 و 71/14 درصد از واریانس جامعه را تبیین می نمایند.