اندازه‌‌گیری و پایش پوشش گیاهی رویشگاه‌‌های شور حاشیه غربی دریاچه ارومیه

دستیابی به اطلاعات پایه‏‎ و بهنگام از اکوسیستم‌‌های مرتعی؛ نیازمند اندازه‏گیری مستمر و بلند مدت پوشش گیاهی است. با این هدف، طی سال‌‌های 1400-1397 در زمان مشخص، از پوشش گیاهی تیپ‌‌های گیاهی معرف رویشگاه‌‌های شور دریاچه ارومیه، شامل؛ salicornia europaea، halocnemum strobilaceum، aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides- salicornia europaea، aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides و atriplex verrucifera ، در سامان عرفی اوصالو، آماربرداری شد. در هر یک از تیپ‌‌های گیاهی، با در نظر گرفتن ابعاد و فضای بین لکه‌‌های ‌‌گیاهی، چهار ترانسکت 300 متری با آزیموت ‌‌یکسان، در امتداد گرادیان‌‌ شوری، با فاصله 50-25 متر از همدیگر، بکار برده شد. در روی هر ترانسکت، تعداد 10 پلات با فاصله 30 متر از همدیگر، مستقر شد. پلات‌‌گذاری، به‌‌نحوی انجام گردید که در عین یکسان بودن فواصل پلات‌ها، اصل تصادفی بودن نیز رعایت گردد. لذا نقطه شروع ترانسکت‌های مختلف، یکسان نبود. اندازه واحدهای نمونه‌‌برداری و ابعاد آنها؛ به‌‌لحاظ نحوه متفاوت پراکنش پوشش گیاهی تیپ‌‌های گیاهی، یکسان در نظر گرفته نشد. اندازه پلات برای تیپ‌‌‌های‌‌ گیاهی salicornia europaea، halocnemum strobilaceum، aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides- salicornia europaea، aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides و atriplex verrucifera ، به‌‌ترتیب؛ 0.5، 2، 0.5، 0.25 و 2 متر مربع در نظر گرفته شد. میانگین تولید علوفه رویشگاه مورد پژوهش، طی سال‌‌های 1397، 1398، 1399 و 1400به‌‌ترتیب؛ 404.6، 456.6، 478.6 و 338.2 کیلوگرم در هکتار و میانگین درصد پوشش تاجی، 48.4، 54.6، 58.8 و 41.0 درصد بود. در طی این مدت، میانگین بارندگی سالانه، روند نزولی داشت و در مقایسه با میانگین دراز مدت (346/9 میلی متر) در سال های 1400-1397، به ترتیب: ترسالی شدید، ترسالی متوسط، سال نرمال از نظر بارندگی و خشکسالی متوسط، در منطقه حاکم بود. در مجموع، رابطه مستقیمی بین مقدار تولید با بارندگی منطقه و وضعیت خشکسالی هواشناسی، مشاهده نشد. فلذا، به نظر می رسد که رفتار اکولوژیکی در چنین رویشگاه هایی، مشابه با اکوسیستم های ماندایی باشد و به تبعیت از این رفتار، انتظار می رود که مقدار عملکرد اکوسیستم، بیشتر تحت تاثیر آب سطح الارضی و مقدار سیلاب های ورودی به دریاچه باشد. میانگین امتیاز وضعیت مرتع تیپ های گیاهی، در مجموع سال ها، با همدیگر، متفاوت بود ولی بین امتیاز کسب شده در سال های مختلف، علیرغم تغییر 15 درصدی نمره میانگین ها، تفاوت معنی داری، مشاهده نشد. میانگین امتیاز تیپ های گیاهی در مجموع سال ها، 38/7، 35/1، 46/5، 49/0 و 39/3 بود که بیشترین مقدار مربوط به تیپ گیاهی aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides و کمترین مقدار، مرتبط با تیپ گیاهی halocnemum strobilaceum می باشد. میانگین امتیاز عامل های تعیین وضعیت مرتع نیز در هر یک از سال های 1397، 1398، 1399 و 1400 به ترتیب: 39/3، 43/0، 45/8 و 38/7 می باشد. بدین ترتیب، برای شناخت صحیح تغییرات وضعیت مرتع، نیاز به اطلاعات دوره های زمانی معین (مثلا هر پنج سال یکبار) است.

measurement and monitoring of vegetation of saline habitats on the western shore of lake urmia

access to basic and up-to-date information on rangeland ecosystems; needs continuous and long-term vegetation measurement. for this purpose, during the years 2018-2021 at a specific time, from the vegetation of plant types representing the saline habitats of lake urmia, including; salicornia europaea, halocnemum strobilaceum, aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides- salicornia europaea, aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides and atriplex verrucifera were recorded in the customary system of osalo. in each of the plant types, considering the dimensions and space between the plant spots, four 300-meter transects with the same azimuth were used, along the salinity gradient, at a distance of 25-50 meters from each other. on each transect, 10 plots were placed at a distance of 30 meters from each other. the plotting was done in such a way that while the distances of the plots were the same, the principle of randomness was observed. therefore, the starting points of different transects were not the same. size of sampling units and their dimensions; due to the different distribution of vegetation, the plant types were not considered the same. plot size for plant types salicornia europaea, halocnemum strobilaceum, aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides- salicornia europaea, aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides and atriplex verrucifera, respectively; 0.5, 2, 0.5, 0.25 and 2 square meters were considered. average forage production of the study site during 1397, 1398, 1399 and 1400, respectively; 404.6, 456.6, 478.6 and 338.2 kg/ha and the average percentage of canopy cover were 48.4, 54.6, 58.8 and 41.1%. during this period, the average annual rainfall had a downward trend and compared to the long-term average (346.9 mm) in the years 2018-2021, respectively; intense wetness; medium wet; the normal year was moderate in terms of rainfall and drought in the region. overall, no direct relationship was observed between the amount of production and the rainfall of the region and the meteorological drought situation. therefore, ecological behavior in such habitats seems to be similar to wetland ecosystems, and depending on this behavior, it is expected that the amount of ecosystem performance is more affected by surface water and the amount of floods entering the lake. average range condition of plant types; in total, the years were different from each other, but no significant difference was observed between the scores obtained in different years, despite a 15% change in the mean score. the mean score of plant types in all years was 38.7, 35.1, 46.5, 0.49 and 39.3 which had the highest value related to plant type aeluropus littoralis- aeluropus lagopoides and the lowest value related to plant type halocnemum strobilaceum is. the average score of rangeland determinants in each of the years 1397, 1398, 1399 and 1400, respectively; 39.3, 43.0, 45.8 and 38.7. thus, in order to properly understand changes in range condition, it is necessary to have information about certain time periods (for example, once every five years).