تحلیل جایگاه مفهوم تاب آوری سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیک در مخاطرات محیطی استان چهارمحال و بختیاری

پیشگیری مناسب‌ترین راهکار در مواجهه با مخاطرات طبیعی است. و تاب آوری به معنای حفظ ساختار و عملکرد سیستم اجتماعی-اکولوژیک دربرخورد با حوادث غیرمترقبه، یکی از شاخه‌های مهم پیشگیری است. استان چهارمحال و بختیاری به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، سالیانه با مخاطرات محیطی متعددی روبرو است. بر این اساس در این پژوهش جایگاه تاب آوری در مواجهه با مخاطرات محیطی در سیستم حکمرانی این استان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از روش تحلیل - سلسله مراتبی(ahp) استفاده شد. در فرآیند ahp براساس روش مقایسه زوجی معیارها و زیر معیارها، میزان ارتباط هر دو معیار و زیرمعیار با هم مقایسه و نمره بین 9-1 به آنها تعلق می‌گیرد. داده‌های پژوهش بر مبنای روش دلفی و فرآیند تصمیم گیری سلسله مراتبی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که از نظر کارشناسان ارزیابی تاب آوری سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیک استان چهارمحال و بختیاری در برابر تغییرات اقلیمی(4/51)، خشکسالی(2/09) و فرسایش خاک(2/02) به ترتیب در الویت اول تا سوم قرار می‌گیرند. به این دلیل تغییرات اقلیمی مورد توجه عمده کارشناسان قرار گرفت که در سطح استان چهارمحال و بختیاری در دو دهه گذشته نسبت بارش باران به برف تقریبا جابه جا شده است. به طوری که از 70% برف و 30% باران، به 70% باران و 30% برف رسیده است. این در حالی است که عمده فعالیت‌های اقتصادی و راه‌های امرار معاش در استان به ذخایر برف بستگی دارد.

analysis of the concept of resilience of social-ecological systems in environmental hazards of chaharmahal va bakhtiari province

prevention is the most appropriate way to deal with natural hazards. and resilience means maintaining the structure and function of the socioecological system in the face of unexpected events, one of the important branches of prevention. chaharmahal va bakhtiari province, due to its specific geographical location, faces numerous environmental hazards annually. therefore, in this study, the status of resilience in the face of environmental hazards in the governing system of this province was investigated. ahp method was used for this purpose. in the ahp process, based on the pairwise comparison of criteria and subcriteria, the degree of association between both criteria and subcriteria is compared and scores between 19 are assigned. the research data was analyzed based on delphi method and hierarchical decision making process. the results showed that according to expert’s evaluation of resilience of socioecological systems of chaharmahal va bakhtiari province against climate change (4.51), drought (2.09) and soil erosion (2.02) were ranked first to third respectively. because of this, climate change has attracted the attention of experts who have shifted the rainfall to snow ratio over the past two decades. so that from 70% snow and 30% rain, to 70% rain and 30% snow. however, much of the economic activity and livelihoods in the province depend on snow reserves.