اثر تغییر کاربری مرتع به کشاورزی و پارک جنگلی بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک

تغییر کاربری اراﺿﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﺎک از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺮﺑﻦ و اﻧﺪازه ذرات ﺧﺎک اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد، ﮐﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪه ﻓﺮﺻﺘﯽ برای ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﺎﯾﺪاری ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺎرﺑری است. هدف از این تحقیق بررسی برخی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و توزیع اندازه ذرات خاک در سه کاربری کشاورزی، مرتع و پارک جنگلی در دو عمق سطحی (15-0 سانتی متر) و زیرسطحی (30-15 سانتی متر) در شهر اشترنیان در استان لرستان می‌باشد. نمونه‌برداری در سه کاربری در 45 نقطه در دو عمق سطحی و زیرسطحی به طور کاملا تصادفی انجام گردید. برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. این آزمایش در قالب طرح فاکتوریل و به صورت کاملا تصادفی انجام گرفت. نتایج نشان داد تغییر کاربری مرتع به کشاورزی منجر به کاهش محتوی رس، ظرفیت تبادل کاتیونی، کربن آلی خاک، ازت و توزیع اندازه ذرات خاک شده است. تغییر کاربری مرتع به کاربری پارک جنگلی باعث افزایش میزان رس، سیلت و اسیدیته خاک گردید. مقایسه میانگین نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین وزن مخصوص ظاهری و هدایت الکتریکی در سه کاربری وجود ندارد (p ≤ 0.01). بررسی داده‌ها نشان داد که ظرفیت تبادل کاتیونی خاک، کربن آلی، میزان رس و سیلت در بین سه کاربری و دو عمق دارای تفاوت معنی‌داری هستند (p ≤ 0.01). هم‌چنین کاربری اثر معنی‌داری بر روی شن و درصد آهک نشان داد (p ≤ 0.01). با تبدیل کاربری مرتع به پارک جنگلی دانه‌بندی خاک تغییری نکرد. افزایش میزان کربن آلی و رس خاک می‌تواند دلیل این امر باشد. بطور کلی تغییر کاربری از مرتع به کشاورزی مشابه سایر تحقیقات نامطلوب، اما تغییر کاربری به پارک جنگلی باعث بهبود میزان رس، ظرفیت تبادل کاتیونی و کربن آلی خاک شده است.

the effect of rangeland change to agriculture and forest park on some soil physicochemical characteristics

the purpose of this research was investigation of soil physicochemical and particle distribution in three agricultures, rangeland and forest park land use in two surface (015 cm) and subsurface (1530 cm) depths in oshtorninan city on the lorestan province. soil sampling was done in 45 points in three land use. some soil physicochemical properties were determined in laboratory. this experiment was arranged in a factorial manner. the results showed that the change of rangeland use to agriculture has resulted in a decrease in clay content, cation exchange capacity, soil carbon, nitrogen and soil particle size. changing the land use of pasture to forest park has led to an increase in the amount of clay, silt and soil acidity. mean comparison showed that there was no significant difference between bulk density and electrical conductivity in the three land uses (p ≤ 0.01). analysis of the data showed that the soil cation exchange capacity, organic carbon, clay and silt content in three land uses and two depths were significantly different (p ≤ 0.01). land use factor also showed a significant different on soil sand and lime percentage (p ≤ 0.01). the soil granulation did not change with the conversion of the rangeland in to a forest. increased organic carbon and soil clay content could be the reason for this. in general, land use change from pasture to agriculture similar to other research is unfavorable, but land use change to forest park has improved clay content, cation exchange capacity and soil organic carbon.