اثر نوع بستر کشت و هورمون محرک بر خصوصیات جوانه‌زنی گونۀ salvadora persica

جوانه‌زنی از مهم ترین مراحل رشد گیاهان است که ممکن است در محیط‌های طبیعی تحت تاثیر تنش‌های مختلفی قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی اثرات نوع بستر کاشت و سطوح مختلف جیبرلیک و ایندول بوتریک اسید بر خصوصیات جوانه زنی بذر گونۀ salvadora persica در سال 1398، با دو فاکتور بستر کشت در چهار نوع (1 پیت ماس ،2 کوکوپیت، 3 پیت ماس %50+ ماسه %50 و 4 کوکوپیت 50%+ ماسه 50%) و فاکتور دوم شامل جیبرلیک اسید (دو سطح 250 و 500 پی پی ام) و ایندول بوتریک اسید (دو سطح 250 و 500 میلی گرم بر لیتر) انجام شد. سپس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایۀ کاملاً تصادفی اثر دو فاکتور مذکور و آب مقطر به عنوان شاهد در سه تکرار بر جوانه زنی بذر و رشد اولیۀ گیاهچۀ گیاه salvadora persica بررسی شد. نتایج نشان داد بستر کشت بر درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، ساقه چه، گیاهچه، وزن تر ریشه چه، وزن تر ساقه چه و شاخص بنیۀ بذر در سطح آماری یک درصد اثر معنی دار داشت. همچنین پیش تیمار بذور با هورمون های جیبرلیک و ایندول بوتریک اسید بر کلیۀ صفات مورد بررسی در این آزمایش اثر معنی دار در سطح یک درصد داشت. اثر متقابل نوع بستر و پیش تیمار با هورمون ها بر صفات درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، ساقه چه، گیاهچه و شاخص بنیۀ بذر اثر معنی دار در سطح یک درصد داشت و بر وزن تر ریشه چه و ساقه چه اثر معنی دار نداشت. به طوری که بیشترین درصد جوانه‌زنی در بستر کشت کوکوپیت و جیبرلیک اسید 250 پی پی ام برابر با 73 درصد حاصل شد. همچنین بالاترین طول گیاهچه در اثر کاربرد بستر پیت ماس و جیبرلیک اسید 250 پی پی ام برابر با 29/6سانتی متر به دست آمد. به طور کلی با توجه به اهمیت گونۀ salvadora persica به لحاظ دارویی، صنعتی و حفاظتی پیشنهاد می‌شود از پیش تیمار بذر با جیبرلیک اسید 250 پی‌پی‌ام و بستر کشت ترکیبی کوکوپیت و ماسه برای تسریع در روند جوانه‌زنی و تولید نهال این گونه استفاده گردد.

The effect of substrate and stimulating hormone on germination characteristics of Salvadora persica ‎

Germination is one of the most important stages of plant growth that may be affected by different stresses in ‎natural environments. This study was kind aimed to investigate the effects of substrate and different levels of ‎gibberellic and indole butyric acid on germination characteristics of Salvadora persica seeds in 2019. Two factors ‎was considered consist of substrate (in four types (1 pit moss, 2 cocopit and 3 pit moss 50% + sand 50% 4 ‎Cocopit 50% + 50% sand), and gibberellic acid (in two levels 250 and 500 ppm) and indole butyric acid (in two ‎levels 250 and 500 ppm). Then, the effect of these two factors and distilled water as the control in three ‎replications on seed germination and seedling growth of Salvadora persica was investigated using a completely ‎randomized factorial design. The results showed that the substrate had a significant effect on germination ‎percentage, root length, shoot length, seedling, fresh root weight, shoot fresh weight and seed vigor index ‎‎(p < 0.01). Seed pretreatment with gibberellic and indole butyric acid hormones had a significant effect on all ‎studied characteristics. Interaction of substrate type and pretreatment with hormones had a significant effect on ‎germination percentage, root length, shoot length, seedling and seed vigor index (p < 0.01) and had no significant ‎effect on root and shoot fresh weight. The highest germination percentage was obtained in cocopeat and ‎gibberellic acid 250 ppm (73%).