عوامل تاثیرگذار بر وقوع حریق در مراتع نازلوچای ارومیه با استفاده از تکنیک dematel

پژوهش حاضر به‌‌منظور تعیین عوامل تاثیرگذار بر وقوع آتش‌سوزی‌‌ها در مراتع کوهستانی نازلوچای، به‌‌عنوان یکی از حوزه‌‌های آبخیز منتهی به دریاچۀ ارومیه، انجام شد. برای شناسایی و تعیین عوامل موثر، از تکنیک ارزیابی تصمیم‌‌گیری استفاده شد. در این ارتباط، درصد شیب، جهت شیب، ارتفاع، نوع (ریختار) پوشش گیاهی، تراکم گونه‌‌های غالب، درصد پوشش تاجی، جمعیت نیروی انسانی، مجاورت با جاده، مجاورت با مناطق مسکونی، مجاورت با زمین‌های کشاورزی، مجاورت با منابع آبی، نوع شغل مردم بومی و کاربری فعلی اراضی، به‌‌عنوان معیارهای تاثیرگذار و تاثیر‌‌پذیر، مد نظر قرار گرفت. با تشکیل ماتریس میانگین، محاسبۀ ماتریس تاثیر روابط مستقیم بی‌‌مقیاس شده، محاسبۀ ماتریس کل (ماتریس مجموع تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم) و محاسبۀ ماتریس میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری، ترتیب میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری هر یک از معیارهای ذکر شده، مشخص شد. بر مبنای نتایج، کاربری فعلی اراضی، بیشترین تاثیرپذیری (3.9308) و جهت شیب، کمترین تاثیرپذیری (1.0475) را بر پدیدۀ آتش‌‌سوزی‌‌های منطقه داشت. ضمن اینکه کاربری فعلی اراضی و جمعیت نیروی انسانی، به‌‌ترتیب تعامل بیشتری با سایر عوامل آتش‌‌سوزی‌‌ها داشتند و وزن این عوامل بر وقوع پدیدۀ آتش‌‌سوزی، بیشتر بود. بر اساس نتایج بردار ارتباط که معرف قطعیت یک معیار به‌‌عنوان معیار تاثیرگذار است، مجاورت با جاده (1.43) و ارتفاع (0.6)، بیشترین تاثیرگذاری را بر مجموعه عوامل دیگر در زمینۀ وقوع حریق در مراتع منطقه داشتند. نتایج حاصل، می‌‌تواند به کارشناسان منابع طبیعی، در تهیۀ نقشه‌های ریسک آتش‌‌سوزی، کمک کند تا مرحلۀ پیشگیری حریق، آگاهانه‌‌تر و علمی‌‌تر انجام شود. هرچه اطلاعات ورودی نقشه‌های ریسک، دقیق‌تر باشد و تکنیک‌های تصمیم‌‌گیری چند منظوره قوی‌تری به کار برده شود، نقشه‌های ریسک دقیق‌تری تهیه می‌گردد.

The Most Important Factors Influencing the Urmia Rangeland Fire Using DEMATEL

To determine these factors, the DEMATEL was used. To determine the most influential factors, several criteria such as slope, slope direction, height, type of cover, density of cover, percentage of cover, human population, proximity to roads, proximity to residential areas, proximity to agricultural lands, proximity to water resources, The type of employment of the natives and the use of the lands were used. The various steps of the decision evaluation method included forming the mean matrix, calculating the effect matrix of nonscaled direct relationships, calculating the total matrix (total direct and indirect effects matrix), calculating the impact matrix and the impact rate, and determining the order of effectiveness and impact. Based on the obtained results, among various factors, land use factor (3.9308) has the most impact and factor for slope has the least impact (1.0475) on the fire phenomenon. Based on the results of the present study, land use factors and human population have more interaction with other fire factors and the weight of these factors is more on the occurrence of fire phenomenon. Also, based on the results of the communication vector, which represents the certainty of a criterion as an influential criterion, the factors adjacent to the road (1.43) and height (0.6) have the greatest impact .The most important application of this information is the use of this information in the preparation of fire risk maps.