کارکرد تنظیم آب در اکوسیستم‌های مرتعی، ارزش‌گذاری اقتصادی تغییر شرایط مراتع (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز ارناوه، خراسان شمالی)

مراتع طیف متنوعی از خدمات ضروری برای زندگی انسان فراهم می‌کنند. اما شکست بازار در نظر گرفتن بسیاری از این خدمات اکوسیستمی باعث اخلال در ارائه آن‌ها شده است. در این مطالعه ارزش اقتصادی کارکرد تنظیم و کنترل رواناب مراتع حوضۀ آبخیز ارناوه در شمال شرق ایران بررسی گردید. کمی سازی مقدار رواناب با استفاده از روش scs-cn و ارزش‌گذاری اقتصادی کنترل رواناب با استفاده از روش هزینۀ جایگزین انجام شد. نقش پوشش گیاهی مراتع در حفظ آب با مقایسۀ مقدار کارکرد تحت شرایط فعلی پوشش و سناریو تخریب مراتع تعیین شد. علاوه بر این نقش پوشش گیاهی مراتع در کنترل رواناب سطحی با در نظر گرفتن سه سناریوی فرضی دیگر و سپس اثرات تغییرات کاربری مرتبط با این سناریوها بر میزان رواناب مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که نقش پوشش گیاهی مراتع در تنظیم و کنترل رواناب برابر با 6^10×7.19 مترمکعب در سال است که ارزش اقتصادی سالانه‌ای برابر با 9^10×123 ریال (225 دلار در هکتار در سال) دارد. همچنین نتایج مقایسۀ مقدار کارکرد مذکور در 3 سناریوی احتمالی تبدیل مراتع و شرایط فعلی نشان داد که سناریوی تبدیل مراتع به اراضی دیم دارای بیشترین تاثیرات منفی (6^10×4.18 مترمکعب در سال افزایش نسبت به شرایط فعلی) و سناریو بهبود پوشش گیاهی مراتع به 50-25 درصد پوشش گیاهی دارای بیشترین تاثیرات مثبت (106×1.95 مترمکعب در سال کاهش رواناب) در تنظیم و ذخیرۀ رواناب خواهند داشت. نتایج مطالعه می‌تواند به تصمیم‌گیرندگان در جهت انتخاب مناسب‌ترین راهبرهای توسعه کمک نماید.

Water retention function of rangeland ecosystems, economic valuation of change in rangeland conditions (Case Study: Arnaveh Basin, North Khorasan Province)

Rangelands provide a diverse array of vital services that pertain to human life. But market failure to consider the value of these ecosystem services has disturbed provision of many ecosystem services. In this study the economic value of water conservation functions by Arnaveh basin located in northwestern Iran was estimated. Rainfallrunoff simulation was carried out by using Curve Number (CN) method. Also by means of Replacement Cost method the value of the hydrological services were quantified. The role of vegetation cover in water conservation was estimated by comparing the surface runoff under current condition and uncovered soil conditions. Moreover the role of rangelands on water retention and surface runoff reduction by devising three more hypothetical scenarios and then the effects of land use changes associated with these scenarios on rainfallrunoff rate of the region were compared. Results showed that the role of rangelands vegetation cover in water conservation and surface runoff reduction was 7.19×106 m3, with the economic value of 123×109 IRR. Also, the results of a comparing between 3 hypothetical scenarios and current conditions showed that, under the case of scenario one which assumes that the entire of rangelands area is becoming to rainfed farming, total outflow would be in the maximum amount and the most negative effects will accrue. Also the scenarios of improvement of vegetation cover to 2550 percent has the most positive effects (1.95×106 m3 yr1 decrease) on water retention. The results of this study could help decisionmakers in selecting appropriate and economically feasible development strategies.