ارزیابی جامع و رتبه‌بندی عوامل تهدیدکنندۀ تنوع زیستی در حوزۀ آبخیز تالاب بین‌‌المللی چغاخور

لزوم بررسی عوامل تهدیدکنندۀ حیات تالاب‌ها جهت حفظ حیات آن‌ها و بهبود وضعیت حیات تالاب‌ها امری ضروری است. بدین منظور در این تحقیق به شناسایی و اولویت بندی عوامل تهدیدکنندۀ حوزۀ آبخیز تالاب چغاخور پرداخته است. این تحقیق یک بررسی پیمایشی از نوع توصیفی و جامعۀ آماری تحقیق را 315 نفر تشکیل داده اند. در جمع آوری داده ها از روش آمیخته اکتشافی استفاده شده و تجزیه‌وتحلیل داده ها با استفاده از آزمون های تی تک نمونه ای و آزمون ناپارامتری فریدمن انجام گرفت. عوامل تهدیدکننده در چهار حوزۀ حوادث طبیعی، زیستی، فرهنگی و اقتصادی اجتماعی شناسایی و اولویت بندی گردیده اند. نتایج نشان داد وضعیت عوامل تهدیدکنندۀ حوزۀ آبخیز تالاب چغاخور در حد نامطلوبی و بالاتر از حد متوسط قرار دارد. همچنین، حوادث فرهنگی بیشترین تاثیر را به خود اختصاص داده است و حوادث زیستی در اولویت انتهایی قرار گرفته است. در حوزۀ حوادث فرهنگی، عامل عدم هماهنگی سازمان های دولتی در امور مربوط به تالاب با میانگین امتیاز 2.35، در حوزۀ حوادث اقتصادی اجتماعی، عامل انتقال آب سبز کوه به تالاب چغاخور با میانگین امتیاز 11.69، در حوزۀ حوادث طبیعی، عامل تغییر اقلیم و آب شدن یخچال های طبیعی کوه کلار با میانگین امتیاز 6.04 و در حوزۀ حوادث زیستی، عامل چرای غیرمجاز دام (بیش از ظرفیت تولید گیاهان علوفه ای) با میانگین امتیاز 2.29 اولویت های اول را به خود اختصاص داده اند. در پایان باید گفت بیشترین عوامل تخریب منطقه، عوامل فرهنگی و پس‌ از آن عوامل اقتصادی اجتماعی است و به عقیده پرسش شوندگان مدیریت مبتنی بر مسائل انسانی شامل آموزش و فرهنگ سازی جوامع محلی بهترین شیوه مدیریتی است.

Comprehensive assessment and prioritization of factors threatening the biodiversity of Choghakhor international wetland

Evaluations of the threatening factors to wetlands are necessary to sustain these ecosystems and improving them. The main goal was to identify and prioritize the factors threatening the Choghakhor wetland watershed. This research has been consisted of a cohort of 315 participants in an exploratory mixed method. Data analysis was performed by OneSample TTest and nonparametric Friedman Test. Factors threatening were evaluated and prioritized in four areas including: natural disasters, and biological, cultural and socioeconomic threats. Living in the area, threats to this wetland are in an undesirable and unacceptable state. Likewise, the greatest impact is associated with the cultural threats and the biological threats obtaining the lowest priorities. In the field of cultural threats, a lack of coordination between government agencies in matters relating to the wetland with a mean score of 2.35. In the field of socioeconomic threats, interbasin water transfer from the Mount Sabzkouh to Choghakhor wetland with a mean score of 11.69; in terms of natural disasters, climate change and the melting of mountain glaciers with a mean score of 6.04; and, in the field of biological disasters, unauthorized grazing (over the production capacity of rangelands) have been recognized as the first priorities with a mean score of 2.29. As the final statements, it appears that cultural, followed by socioeconomic threats are the most significant factors contributing to the destruction of this ecosystem. In the perspective of the participants, cultural and educationalbased management could be the ideal solution for the current condition of the wetland.