تاثیر پروژه های مکانیکی و بیولوژیکی آبخیزداری بر سرمایه های معیشتی مردم محلی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز قره شیران - شهرستان اردبیل)

این مقاله با هدف بررسی اثرات مداخلات آبخیزداری بر حوزۀ آبخیز قره‌شیران در استان اردبیل انجام شد. در این مقاله پنج سرمایۀ اجتماعی انسانی، اقتصادی و محیطی فیزیکی بررسی شد. جامعۀ آماری این تحقیق، بهره‌برداران مطلع شش روستای تحت پوشش اجرای طرح و پنج روستای خارج از محدودۀ اجرای طرح در همان حوزۀ آبخیز بود. با استفاده از جدول مورگان 200 خانوار با تکنیک نمونه‌گیری هدف‌مند، مورد پرسش قرار گرفتند. ابزار این تحقیق، پرسشنامه بود. پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (بین 0.7 تا 0.8) به‌دست آمد. نتایج نشان داد، بین سرمایۀ اجتماعی انسانی و محیطی فیزیکی در محل اجرای پروژه و عدم اجرای آن تفاوت وجود داشته ولی بین سرمایۀ مالی تفاوتی وجود ندارد. شاخص میزان عضویت افراد در گروه‌ها و تمایل به مهاجرت و اعتماد اجتماعی، در سرمایۀ اجتماعی بین دو منطقه تفاوت معنی‌دار نداشت. در سرمایۀ انسانی، شاخص افزایش سطح آگاهی نیز تفاوت نشان نداد. در سرمایۀ طبیعی و فیزیکی، شاخص‌های سطح اراضی باغیدیم و آبی، خسارت سیل و تعداد دام در نظر گرفته شد که تفاوت آن در سطح 98 درصد معنی‌دار بود. در سرمایۀ مالی، شاخص درآمدزایی حوضه در نظر گرفته شد که بین منطقۀ اجرا و عدم اجرا تفاوتی وجود نداشت. نتایج نشان می‌دهد با اینکه معیشت بهره‌برداران به طور مسقیم وابسته به منابع‌طبیعی است، اجرای پروژه‌های آبخیزداری بر سرمایۀ طبیعی، فیزیکی و تا حدی اجتماعی در منطقه موثر بوده است ولی به طور خاص نتوانسته است باعث افزایش درآمد و فرصت‌های شغلی در منطقه شود.

Impact of mechanical and biological watershed projects on livelihood capitals of local people (Case Study: Ghareshiran watershed Ardebil county)

This article investigate the effects of watershed interventions Gharehshiran watershed, Ardebil province. In this paper, five sociohuman, economic and environmentalphysical capital were investigated. Thestatistical population of this research was informed users of six villages covered by the project execution and five villages outside the project execution area in the same watershed. Using the Morgan table, 200 households were surveyed using targeted sampling. The research tool was a questionnaire. Its reliability was estimated using Cronbach's alpha coefficient (0.7 to 0.8). The results showed that between sociohuman capital and environmentalphysical capital at the place of execution, there was a difference between project and its nonimplementation. There is no difference in financial capital at the place of execution and nonexecution. There was no significant difference in social capital between the two regions in terms of group membership, tendency to migrate and social trust. In human capital, there was no difference between the two regions in the level of awareness. In natural and physical capital, indices of gardendry land and irrigated land, flood damage and number of livestock were considered, which were significant at 98% level. In financial capital, the basin income index was considered to be no different between the executed and nonexecuted areas. The results show that although beneficiaries' livelihood are directly dependent on natural resources, watershed management projects have been effective on natural and physical and to some extent social capital of the area and in particular it has not been able to increase income and job opportunities in the region.