اثر تبدیل مرتع به جنگل‌کاری بر تغییرات تصاعد کربن آلی خاک (مطالعۀ موردی: بخشی از مراتع شهرستان سنندج)

در این مطالعه اثر تبدیل مرتع به جنگل کاری بر میزان تصاعد کربن آلی خاک در دو تودۀ جنگل کاری سرو نقره ای و داغداغان و مرتع مجاور در محدودۀ شهر سنندج بررسی شد. برای بررسی میزان تصاعد کربن دی اکسید به روش تله قلیایی با اتاقک بستۀ ساکن به صورت ماهیانه با 5 تکرار در هر تیمار و به مدت یک سال انجام گرفت. آنالیز تصاعد کربن دی اکسید با تجزیه واریانس یک طرفه و برای مقایسۀ میانگین ها از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد میزان تصاعد کربن در تیمار مرتع، سرو نقره ای و داغداغان به ترتیب 110.94، 104.92 و 91.22 کیلوگرم در هکتار در ماه و میزان تصاعد کربن دی اکسید 78/ 406، 384.71 و 334.48 کیلوگرم در هکتار در ماه است.میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید در مدت 12 ماه در منطقۀ مورد نظر در سطح خطای 5 درصد نیز معنی دار شد، که بیش ترین میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید در مهر ماه و کم ترین میزان در مرداد بوده است.از نظر توزیع فصلی، میزان تصاعد کربن در تیمار مرتع و سرو نقره ای معنی دار نشد، اما در تیمار داغداغان در سطح خطای 5 درصد معنی دار شد، که بیش ترین میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید به ترتیب در پاییز، بهار، زمستان و تابستان بوده است. در مجموع جنگل کاری با گونه های داغداغان و سرو نقره ای منجر به کاهش میزان تصاعد کربن خاک به ترتیب به میزان 5.5 و 18 درصد نسبت به مرتع مجاور شد. بنابراین با برنامه های مدیریتی مناسب از قبیل تغییر کاربری اراضی می توان نرخ تصاعد کربن خاک را کاهش داد.

effect of conversion of rangeland to forest cultivation on carbon emission changing in soil (case study: sanandaj rangeland)

this research was carried out to evaluate the effect of rangeland conversion to afforestation with cupressuss arizonica and celtic caucasica on soil carbon emission. in order to determine the rate of carbon and carbon dioxide emission by telealkaline method with a stacking chamber, monthly was performed with 5 replicates per treatment and for one year. the analysis of carbon dioxide emission was done by one way anova and duncan's test. the results showed that the rate of carbon emission in cupressus‌ arizonica, celtise caucasica and rangeland treatments was 110.49, 104.92 and 91.22 kg/ha/month, respectively and rate of carbon dioxide emission was 406.78, 384.71 and 48.433 kg/ha/month, respectively. the rate of carbon and carbon dioxide emission in 12 months in the area under consideration was also significant at 5% error level, have been with the highest carbon and carbon dioxide emissions in october and the lowest in august. in terms of seasonal distribution, the rate of carbon and carbon dioxide emission in rangeland and cupressus‌ arizonica treatments was not significant, but in the celtise caucasica treatment was significant at 5% error level, with the highest carbon and carbon dioxide emission was in autumn, spring, winter and summer, respectively. in total, c.arizonica and c.caucasica reduced about 5/5% and 18% carbon and carbon dioxide emissions, respectively, than the adjacent rangeland did. therefore, we can reduce the rate of carbon emission by appropriate management plans such as proper land use change.