بررسی پراکنش سرب و شاخص‌های زیست محیطی آن در خاک‌های مجاور معدن سرب و روی کوشک – بافق

معدن کاری و مراحل مختلف آن از جمله عوامل گسترش آلودگی در محیط های طبیعی است. آلودگی های حاصل می تواند بر منابع خاک و آب و گیاه در یک منطقه تاثیرگذار باشد و با جذب توسط گیاهان عملاً در چرخۀ غذایی وارد گردد. در بین عناصر معدنی، سرب به لحاظ اثرات سمی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور بررسی نحوۀ گسترش سرب در خاک پایین دست معدن سرب و روی کوشک بافق و تعیین بشرزاد (آنتروپوژنیک) یا زمین زاد (ژئوژنیک) بودن آن با استفاده از روش سیستماتیک تصادفی طبقه بندی شده به فاصلۀ 500 تا 1500 متر از خاک سطحی در دو عمق 5-0 سانتی متری و 30-5 سانتی متری نمونه گیری انجام شد و در منطقه ای نزدیک و دارای خصوصیات زمین شناسی مشابه با منطقه مورد مطالعه نیز نمونۀ خاکی به عنوان شاهد تهیه شد و پس از آماده سازی، نمونه ها به روش  icp-ms  آنالیز گردید و میزان سرب نمونه ها مشخص شد. با کمک شاخص های غنی شدگی و اندیس تجمع زمین میزان گسترش و شدت آلودگی مشخص و نقشه های مربوطه تهیه گردید. نتایج نشان می دهد که مقدار متوسط سرب در خاک سطحی، حدود چهار برابر مقدار آن در عمق است؛ همچنین تا حدود یک کیلومتری از منطقه، میزان سرب از mg/kg290 فراتر می رود که بیش از حد مجاز است. بعلاوه اختلاف میزان سرب در سطح و عمق، نشانگر آن است که آلودگی، عمدتاً نتیجه فعالیت انسان بوده و با افزایش فاصله از معدن میزان آلودگی کاسته می شود و بیشترین انتشار در حاشیه مسیل اصلی حوزه می باشد.

investigation on lead dispersion and it's environmental indices in soils near kushk pbzn mine bafgh

mining and its various stages is one of the important factors in spreading pollution in natural environments. contaminations may affect soil and water resources and actually enter the food chain due to absorption by plants. among mineral elements, lead is more important because of its toxic effects. in order to investigate distribution of lead in downstream soils of kushk lead and zinc mine and identify anthropogenic and geogenic natures of pollution spread, a classified random systematic sampling was carried out. sampling interval was 500 to1500 meters and soils were sampled in 05 and 530 centimeters depths. a control sample area with similar characteristics was considered in the vicinity of the region. the samples were analyzed by icpmass method and the lead content of the samples was determined. using enrichment factor and geoaccumulation index, the extension and severity of pollution are determined and related maps are prepared. conclusions show that average amounts of lead in topsoil is about 4 times of subsoil and one kilometer far from mine, lead content of soil is more than 290 ppm that is more than permissible amounts. moreover, the difference between lead content in topsoil and subsoil shows that the contamination in these areas is anthropogenic. contamination reduces by going further from mine and the highest amount of emission of lead is around the main watercourse.