مقایسۀ عوامل بوم‌شناختی موثر در انتشار گونه‌های جنس شبدر (trifolium) در مراتع فندوقلوی شهرستان نمین

هدف این تحقیق بررسی عوامل بوم شناختی موثر بر پراکنش چهار گونۀ trifolium repense، t. pratense، t. micranthumو t. compestre در مراتع فندوقلوی شهرستان نمین در استان اردبیل بوده است. نمونه‌برداری در مکان‌های حضور و عدم حضور گونه‌ها در سطح شش مکان به صورت تصادفی انجام شد. در تمامی مکان ها عوامل پستی و بلندی، اقلیمی، پوشش سطحی و تراکم گونه های مورد مطالعه اندازه گیری شد. از هر ترانسکت، نمونۀ خاک از عمق ریشه دوانی گونه‌ها برداشت شد و پارامترهای اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی، بافت خاک، آهک، کلسیم، منیزیم، سدیم، فسفر، پتاسیم، مادۀ آلی، رس قابل انتشار و رطوبت حجمی خاک اندازه گیری شد. بررسی اختلاف معنی‌داری اثر عوامل محیطی بر حضور و عدم حضور گونه های مورد مطالعه با تجزیه واریانس یک‌طرفه و مقایسۀ میانگین خصوصیات اندازه گیری شده با آزمون دانکن انجام شد. برای تعیین درجۀ اهمیت متغیرهای محیطی در تمایز مکان ها و انتشار گونه های مورد مطالعه، از آنالیز تشخیص استفاده شد. نتایج نشان داد متغیرهای قابلیت هدایت الکتریکی، شیب، سدیم، مادۀ آلی (p<0/05) و متغیرهای ارتفاع از سطح دریا، بارندگی، دما، اسیدیته، پتاسیم، فسفر، درصد رس، سیلت، رس قابل انتشار و خاک لخت (p<0/01) بین مکان‌های حضور و عدم حضور گونه ها تفاوت معنی‌داری با یکدیگر داشتند. با توجه به نتایج آنالیز تشخیص، چهار تابع به ترتیب 78.50، 15.60، 5.80 و 0.10 درصد و در مجموع 100 درصد از واریانس کل داده ها را توجیه کردند. در مجموع چهار عامل شامل دما، قابلیت هدایت الکتریکی، پتاسیم و رس به عنوان مهم ترین عوامل در گسترش گونه‌های t. repense، t. pratense، t. micranthum و t. compestre تشخیص داده شدند.

comparison of effective ecological factors in the distribution of trifolium species in fandoghlou rangelands of namin county

the aim of this study was to investigate the ecological factors affecting the distribution of four trifolium repense, t. pratense, t. micranthum and t. compestre species in fandoghlou rangelands of namin county in ardabil province. sampling was conducted in six sites with the presence and absence of species at random. topographic, climatic, land cover and density of selected species were recorded. from each transect, soil samples were taken from the root activity depth the parameters of acidity, electrical conductivity, soil texture, lime, calcium, magnesium, sodium, phosphorus, potassium, organic matter, propagated clay and soil moisture content were measured. a significant difference was observed between the environmental factors on presence and absence of studied species by oneway anova and comparison of the mean of the measured characteristics with duncan test. to determine the importance of the variables in different sites and the species distribution, linear discriminant analysis (lda) was used. results showed that there were significant different between the factors of electrical conductivity, slope, sodium, organic matter (p<0.01) and factors of elevation, rainfall, temperature, acidity, potassium, phosphorus, clay, silt, dispersible clay and bare soil (p<0.05) in sites of presence and absence of species. according to the results of the lda, four functions were justified as 78.50, 15.60, 5.80, 0.10 %, respectively and totally 100% of the total variance of the data were justified. four factors (temperature, electrical conductivity, potassium and clay) were identified as the most important factors in the distribution of the t. repense, t. pratense, t. micranthum, t. compestre species.