تاثیر جهت شیب بر عملکرد و شاخص‌های سطحی خاک در مراتع ییلاقی (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان)

با توجه به اهمیت داشتن اطلاعات پوشش گیاهی و خاک در جهات مختلف شیب، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی تاثیر جهت شیب بر پتانسیل های عملکردی و شاخص های سطحی خاک در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان می باشد. جهت این بررسی از روش تحلیل عملکرد چشم انداز (lfa[1]) و در جهات اصلی شیب استفاده شد. بدین منظور در چهار جهت اصلی سه ترانسکت 100 متری با فواصل مشخص مستقر و در طول ترانسکت ها نوع، طول و عرض لکه ها و فاصله بین لکه ای اندازه گیری شد. جهت محاسبه پتانسیل های عملکردی (پایداری، نفوذپذیری، چرخه مواد غذایی و شاخص نظام یافتگی پوشش گیاهی) در جهات مختلف شیب با استفاده از 11 شاخص سطح خاک از دستورالعمل excel, lfa استفاده شد. جهت بررسی معناداری پتانسیل های عملکردی از نرم افزار sas و آزمون تجزیه واریانس و برای طبقه بندی میانگین پتانسیل های عملکردی از آزمون گروه بندی دانکن استفاده شد. برای بررسی شاخص های سطحی خاک در امتداد هر ترانسکت (100متر)، 5 پلات مستقر و 11 شاخص به صورت کیفی و با استفاده از جداول مربوطه امتیازدهی و برای بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کلموگروفاسمیرنوف استفاده شد. جهت بررسی معناداری خصوصیات سطحی خاک  از آزمون غیرپارامتری کروسکال والیس و طبقه بندی شاخص ها از آزمون گروه بندی دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد پتانسیل های عملکردی در جهات مختلف دارای اختلاف معنادار است (0.05>p)، به طوری که بیشترین درصد پتانسیل های عملکردی در جهت شمال و کمترین مقدار آن در جهت شرق برآورد شد. شاخص نظام یافتگی پوشش گیاهی برای جهات شمال، جنوب، شرق و غرب به ترتیب 0.53، 0.43، 0.38 و 0.51 برآورد شد. همچنین نتایج نشان داد به جز شاخص های پوشش کریپتوگام و میکروتوپوگرافی، تمامی شاخص های مورد بررسی در جهات مختلف دارای اختلاف معنادار می باشند (0.05>p). نتایج تحقیق حاضر حاکی از تاثیر جهت بر خصوصیات پوشش گیاهی و خاک جهت اعمال مدیریت صحیح و بهینه می باشد. همچنین جهت دامنه ها می تواند تاثیر مهمی بر پتانسیل های عملکردی اکوسیستم مرتعی داشته باشد.

effect of geographical aspect's on functional potential and soil surface indicators in summer rangelands (case study: chharbagh summer rangeland, golestan province)

given the importance of having data on vegetation and soil in different geographical aspect, the aim of this study is the assessment the geographical aspect's impact on functional potential and soil surface indicators in chharbagh summer rangeland, golestan province. for the study used the method landscape function analysis (lfa) and main geographical aspect. for this purpose, in the four main geographical aspect, three transects 100,m were established and along the transects type, length and width patches and interpatches were measured. to calculate the functional potential (soil stability, infiltration and nutrient cycling and and vegetation organization index). to investigate the functional significance potential of sas software and anova, for mean potential functional classification of duncan test used. to investigate the soil surface along each transect, 5 plots and 11 indicators way quality and using the scoring tables and to check the normality of the data, the kolmogorovsmirnov test was used. to investigate the significance kruskalwallis nonparametric test and classification of soil surface indicators grouped duncan test was used. the results showed a significant difference between the functional potential in different geographical aspects (p> 0.05), so that the highest percentage of functional potential to the north and lowest in the east was estimated. vegetation organization index for geographical aspects north, south, east and west were respectively 0.53, 0.43, 0.38 and 0.51. the results showed that except cryptogam cover and microtopography indexes, all indicators were significant in different geographical aspects (p> 0.05).