بررسی اثر شوری خاک بر پراکنش گونه‌های گیاهی در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز فوجرد-استان قم)

این پژوهش با هدف بررسی رابطۀ برخی عوامل مبین شوری خاک با پوشش گیاهی حوزۀ آبخیز فوجرد انجام شد. بدین منظور پس از انتخاب تیپ‌های گیاهی شاخص در منطقه و تشکیل واحدهای کاری نسبتاً همگن از نظر خاک و توپوگرافی، از خاک و پوشش گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک نمونه‌برداری شد. تعداد نمونه‌ها با توجه به مساحت دربردارندۀ هر یک از واحدهای همگن تعیین شدند. در هر پلات نوع گونه‌ها و درصد تاج ‌پوشش گیاهی یادداشت شد و اقدام به حفر پروفیل خاک شد. از هر پروفیل خاک بسته به عمق خاک و عمق ریشۀ گیاهان نمونه‌برداری شد و قابلیت هدایت الکتریکی، سدیم تبادلی، نسبت جذب سدیم و درصد جذب سدیم در هر یک از نمونه‌های خاک اندازه‌گیری شدند. ضریب همبستگی پیرسون عوامل شوری با تیپ رویشی و درصد تاج پوشش گیاهی با استفاده از نرم‌افزار spss18.0 محاسبه شد. نتایج نشان داد پوشش گیاهی دارای همبستگی معکوس با عوامل شوری خاک است. با انجام آنالیز واریانس یکطرفه بر اساس آزمون دانکن معلوم شد حضور نوع گونه‌های گیاهی تحت کنترل هدایت الکتریکی خاک (0.233-) و درصد جذب سدیم (0.167-)  قرار دارد و درصد تاج‌پوشش گیاهی متاثر از هدایت الکتریکی خاک (0.194-) و مقدار سدیم قابل تبادل (0.2-) است. بنابراین سدیمی بودن خاک‌، مهم‌ترین عامل محدودکنندۀ پوشش گیاهی در حوزۀ آبخیز فوجرد است.

effect of soil salinity on the distribution of plant species in arid and semiarideffect of soil salinity on the distribution of plant species in arid and semiarid

this study aimed to investigate the relationship between expression of soil salinity factors and vegetation cover in foojerd watershed. to this end, the vegetation types in the region and the formation of relatively homogeneous in terms of soil and topography, soil and vegetation were sampled by a systematic random sampling. the samples according to the area consists of homogenous units were determined. in each plot characteristics of range species and percentage of vegetation cover were recorded and soil profiles were dug. depending on the depth of the soil profile and the depth of the roots of the plants were sampled and conductivity, exchangeable sodium, sodium absorption ratio and absorption of sodium in each of the soil samples were measured. pearson correlation coefficient of salinity and vegetation type and percentage of vegetation cover were calculated using spss18.0 software. the results showed that vegetation has a negative correlation with soil salinity factors. based on analysis of variance and duncan were revealed that test the type of plant species were depended on soil electrical conductivity and sodium absorption rate and the percentage of canopy cover was affected by soil electrical conductivity and exchangeable sodium content. so soil sodality is the most important limiting factor to grow vegetation in foojerd watershed.