اثر چرای دام بر ویژگی‌های ریختی گونه‌های boiss. bromus tomentellus،hordeum bulbosum l. و agropyron trichophorum (link) k. richt. در مراتع نیمه‌خشک زاغه (استان لرستان)

هدف این مطالعه کمّی‌سازی واکنش ‌ریختی گونه‌های bromus tomentellus، hordeum bulbosum و agropyron trichophorum به چرای‌ مداوم گوسفند در مراتع نیمه‌خشک لرستان بود. در دو منطقۀ قرق و چرا شده، در مجموع اقدام به استقرار 4 ترانسکت 200 متری شد و در طول هر یک از این ترانسکت‌ها 10 نقطۀ تصادفی انتخاب و در هر نقطه نزدیکترین گیاه مورد مطالعه در نظر گرفته شد. خصوصیات ریختی شامل ارتفاع، فاصله میان‌گره، طول و وزن ریشه، تولید و زی توده اندازه‌گیری شدند. پس از بررسی نرمال بودن داده‌ها، میانگین‌ها با استفاده از آزمون ttest غیر زوجی بین منطقۀ قرق و چرا شده مقایسه شدند. اثر چرای‌دام بر ارتفاع، فاصلۀ ‌میان‌گره ساقه، طول و وزن ریشه، تولید و زی‌توده h. bulbosum و a. trichophorumمعنی‌دار شد. به طوری‌که میانگین وزن ذی‌توده  h. bulbosumدر منطقۀ قرق 117.1 گرم و در چرا شده 16.1 گرم بود و ارتفاع a. trichophorum به ترتیب در قرق 525.1 میلی‌متر و در منطقۀ چرا 334.7 میلی‌متر به دست آمد. چرای‌دام بر ارتفاع و فاصلۀ ‌میان‌گره b. tomentellusتاثیرمعنی‌داری نداشت (0.05p>). چرای دام باعث افزایش معنی‌دار طول ریشه به اندازۀ 58.35 میلی متر در b.  tomentellusگردید. به طور کلی نتایجاین تحقیق نشان داد که گونه‌های مختلف گیاهی در مواجهه با چرای مداوم با به‌ ‌‌سنجی در مصرف منابع واکنش‌های مختلفی بسته به نوع گونه از خود نشان می دهند. شناسایی تغییرات ریختی در گونه‌های شاخص کمک شایانی به مدیریت چرایی پایدار در مراتع می‌‌نماید.

effect of grazing on some morphological characteristics of bromus tomentellus boiss., hordeum bulbosum l. and agropyron trichophorum (link) k. richt. species in semiarid regions zagheh (lorestan province)

the aim of this study was to quantify the response of bromus tomentellus, hordeum bulbosum and agropyron trichophorum to continuous grazing of sheep in semiarid rangelands of lorestan. in two areas, grazed and ungrazed, 4 transects of 200 meters were established and 10 random points were selected along of each transect and at each point the nearest plant considered for further study. morphological traits of each selected plant were measured i.e. height, internode distance, root length, root weight, production and mass. after reviewing the data normalization, the averages between grazed and ungrazed were compared by nonpaired ttest. the effect of livestock grazing on height, shoot internode, length and root weight, biomass and yield of h. bulbosum and a. trichophorum were significant. the mean weight of h. bulbosum in the ungrazed and grazed areas was 117.1 gr and 16.1 gr, respectively, and the height of a. trichophorum was 525.1 mm in the ungrazed and 334.7 mm in the grazed areas, respectively. grazing of livestock had no significant effect on the height and internode distance of b. tomentellus (p>0.05). animal grazing significantly increased root length of 58.35 mm in b. tomentellus. in general, the results of this study showed that different species of plants exposed different reactions and tradeoff against grazing depending on the type of plant species. knowledge about of the morphological changes of plant species against grazing can greatly help us for the management of sustainable grazing in the rangelands.