تاثیر انحراف از هنجارهای صنعت بر حق الزحمۀ حسابرسی با نقش تعدیلی ویژگی های حسابرس

هدف: این پژوهش به بررسی تاثیر انحراف از هنجارهای صنعت بر حق الزحمۀ حسابرسی می پردازد. علاوه بر این، پژوهش حاضر نقش تعدیل گر ویژگی های حسابرسان (اندازه، تخصص و جنسیت) را مورد آزمون قرار می دهد. روش: نمونۀ پژوهش شامل 1128 مشاهدۀ جمع آوری شده از 162 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1393 تا 1400 می باشد. این اطلاعات که به صورت پانل نامتوازن است (به دلیل عدم افشای حق الزحمۀ حسابرسی در برخی از سال ها) از صورت های مالی به همراه یادداشت های توضیحی و گزارشات هیئت مدیرۀ شرکت ها در سامانۀ جامع اطلاع رسانی ناشران (کدال) سازمان بورس اوراق بهادار تهران استخراج شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که انحراف از هنجارهای صنعت اثر مثبت و معناداری بر حق الزحمۀ حسابرسی دارد. با بررسی ویژگی های حسابرسان، نتایج نشان داد که تخصص حسابرسان در صنعت بر رابطۀ بین انحراف از هنجارهای صنعت و حق الزحمۀ حسابرسی اثر منفی و معناداری دارد. به سخن دیگر، اثر مثبت انحراف از هنجارهای صنعت بر حق الزحمۀ حسابرسی کمتر مشهود است، اگر شرکت ها از حسابرسان متخصص صنعت به عنوان حسابرس مستقل استفاده کنند. در عین حال، اثر اندازه و جنسیت حسابرس بر رابطۀ بین انحراف از هنجارهای صنعت و حق الزحمۀ حسابرسی معنادار نبود. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که انحراف از هنجارهای صنعت با افزایش ریسک شرکتی در ارتباط است که به نوبه خود می تواند بر ریسک حسابرسی و به تبع آن حق الزحمۀ حسابرسی اثر بگذارد. از سوی دیگر، حسابرسان متخصص صنعت ریسک حسابرسی و حق الزحمۀ حسابرسی کمتری را برای این گونه شرکت ها در نظر می گیرند.

the effect of deviation from industry norms on audit fees with the moderating role of auditor characteristics

objective: this study examines the effect of deviation from industry norms (din) on audit fees. further, this study examines the moderator role of external auditors rsquo; characteristics (such as size, industry expertise and gender). method: this study use a sample of 1,128 observations from companies listed on the tehran stock exchange during the years 2014 to 2021. this information, which is in the form of an unbalanced panel (due to the non-disclosure of audit fees in some years), has been extracted from the financial statements and the board of directors reports at the comprehensive database of the securities and exchange organization of iran (codal). results: the findings of this study show that firms with higher din pay more audit fees than other firms. by investigating auditors rsquo; characteristics, the findings suggest that auditors rsquo; industry expertise has a negative and significant impact on the relationship between din and audit fees. in other words, the positive effect of din on audit fees is less pronounced when firms are audited by industry expert auditors. however, the impact of auditors rsquo; size and gender on the relationship between din and audit fees is not significant. conclusion: the results indicate that din is related to an increase in corporate risk, which in turn can affect audit risk and consequently audit fees. also, industry expert rsquo;s auditors consider less audit risk and lower audit fee for such firms.