نکات تعلیمی در منظومه‌های حماسی با تکیه بر مثنوی شهنشاه‌نامۀ سلیمانی (شاهنامۀ عارف)

ادبیات تعلیمی گونه ای از ادبیات فارسی است که دربرگیرندۀ تعالیم اخلاقی و آموزش دهندۀ آن است. این گونۀ ادبی که از دیرباز مورد توجه بزرگان ادبیات فارسی بوده، با اندرزنامه هایی که بازمانده از ایران باستان و دورۀ ساسانی است، آغاز شده و با آثار شاعرانی چون فردوسی، سنایی، سعدی و... ادامه یافته است. در میان انواع ادبی، حماسه نیز این تعالیم را در خود دارد و در ادامۀ این مبحث، آثاری همچون مثنوی شنهشاه نامۀ سلیمانی که اثری حماسی و دربرگیرندۀ تعالیم اخلاقی است، خودنمایی می کند. در این اثر که از فتح الله عارف از شعرای سدۀ دهم هجری است، مواردی یافت می شود که نگارندگان را بر آن می دارد تا دربارۀ ادبیات تعلیمی در این اثر دست به پژوهش بزنند. با طرح این پرسش ها که دسته بندی ادبیات تعلیمی در ادب فارسی چگونه است و شاخصه های ادبیات تعلیمی در مثنوی شهنشاه نامۀ سلیمانی کدام است، پس از بررسی ها مواردی همچون ستایش خرد و خردمندی، حمد خدا، شنیدن پند پیران و احترام به والدین، اطاعت محض از پادشاهان، نکوهش جهان سپنجی، نکوهش رذایل اخلاقی، دادگری و احسان پادشاهان، یاد مرگ کردن، تاثیرپذیری از آیات و احادیث مورد توجه قرار گرفت و تحلیل شد.

educational points in epic verses, prop to the masnavi of soleymani's shah an shah nameh (aref's shahnameh).

educational literature is one of persian [farsi] literature which involves moral doctrines and train it. this kind of literary which is considered former as some thing remained of ancient persia and sasanid era, by masters of literature, had begun by the advice letters and had continued by the works of poets such as: ferdowsi, sanaee, sa'di and … . in the different types of literature also, epics has these educations, followed by some other works such as the masnavi of soleymani's shah an shah nameh which is epic and involved moral doctrines. there are some cases in this work which is written by fat hollah aref (poets of hijri 10th century), persude the writers [of this article]to study about educational literature of this work.some question are: what is the classification of educational literature in farsi literature? what are distinctives of educational literature in the masnavi of soleymani's shah an shah nameh? after studing , some cases were analyzed, such as wise and wisdom, praise of god, listen of elder's advise respect to parents, entire compliance to kings, blame world figurative, blame vicious, justice and benefaction of kings, remember to die, being impressed by verses and anecdotes.