بررسی مولفه‌های تربیت‌ درونی در مثنوی مولوی

«تربیت درونی» یا «اکتشافی» مبتنی بر فطرت آدمی است و یکی از ناب‌ترین شیوه‌های تربیتی است که در دوره معاصر بسیار به آن توجه شده است؛ روان‌شناسان جدید تربیتی این روش را یکی از موثرترین شیوه‌های تربیتی به ‌شمار می‌آورند. عارفان پهنۀ ادب فارسی نیز توجه ویژه‌ای بر تربیتِ مبتنی بر فطرت داشته‌اند. مولوی در مثنوی معنوی، به اصل «تربیت» توجه ویژه‌ای دارد. تربیت در مثنوی ازجمله مفاهیمی است که مولانا برای نهادینه‌کردن آن در وجود انسان‌ها در کنار اموری مانند خدا، معرفت، سیرو‌سلوک، اعمال عبادی به درونی‌شدن آن نظر داشته‌ است. این مقاله با هدف بررسی ابعاد تربیت درونی در مثنوی مولوی، درپی پاسخ به این پرسش است: مهم‌ترین مولفه‌های تربیت درونی که اندیشمندان و روان‌شناسانِ امر تعلیم و تربیت نیز به آن تاکید داشته‌اند در مثنوی معنوی کدام ‌است؟ بدین‌منظور نگارندگان به‌روش توصیفی  تحلیلی، مولفه‌های تربیت درونی را در شش دفتر مثنوی مولوی تحلیل و بررسی کرده‌اند. با توجه به دستاورد پژوهش، تاکید بر زبانِ عمل، تدریجی‌بودن امر تربیت، تقلیدنکردن، ثروت محرومیّت، حذف‌کردن به‌جای ارائه‌کردن، عادت‌ستیزی و توجه به تمایزهای فردی از مهم‌ترین مولفه‌های تربیت درونی در مثنوی است که جزئیات و مباحث مربوط به آن در محورهایی جداگانه تحلیل و بررسی شده است.

investigating the components of internal education in maulavi's masnavi nm

internal education or exploratory education which is based on human nature is one of the purest educational methods that has received a lot of attention in the contemporary period and modern educational psychologists consider it one of the most effective educational methods. they count. the mystics of the field of persian literature have also paid special attention to nature-based education. maulvi pays special attention to the principle of education in his spiritual masnavi. education in the masnavi is one of the concepts that rumi considered to be internalized in order to institutionalize it in the existence of human beings, along with things like god, knowledge, conduct, and acts of worship. this article, with the aim of investigating the dimensions of inner education in mawlawi's masnavi, seeks to answer the question, what are the most important components of inner education which are emphasized by thinkers and psychologists in the matter of education and training in the spiritual masnavi? for this purpose, the authors have analyzed and investigated the components of inner education in six masnavi books of mawlavi by means of descriptive-analytical research. according to the results of the research, emphasis on the language of action, the gradualness of education, lack of imitation, wealth of deprivation, elimination instead of presentation, anti-habit and attention to individual differences are among the most important components of internal education in masnavi, which details and the topics related to it have been analyzed and investigated in separate axes.