تحلیل شخصیت در گلستان و بوستان سعدی براساس تیپ‏ های هفت‏گانه سیاره ‏ای ویلیام بن‏ هم

یکی از سویه‏های ارزنده و مهم آثار سعدی، نگرش اندیشمندانه وی به شخصیت انسان و چندوچون آن است. نگاه سعدی به انسان و چیستی شخصیت و نمودهای آن در قشرهای گوناگون اجتماع در دو کتاب گلستان و بوستان به‏گونه‏ای برجسته است که شایستگی نگرش و پژوهش دارد. سعدی مانند روان‏شناس و روانکاوی چیره، گاهی از زبان حاکم و گاهی از زبان درویش، کودک، زن، دزد، عالِم و... سخن می‏گوید و به بازنمود گونه‏های شخصیت در اجتماع می‌پردازد. ویلیام بن‏هم، پزشک و شخصیت‏پژوه معاصر، به‏شیوه خاصی شخصیت انسان‏ها را بررسی کرده‏ است. او باتوجه‏به باور مردم در تمدن‏ها و سرزمین‏های گوناگون به کارایی آسمان و صور فلکی بر زندگی انسان و نسبت دادن ویژگی‏های انسانی (مانند شجاعت، عشق، دانش و...) به آن‏ها، دیدگاه خاصی در واکاوی شخصیت انسان‏ها ارائه کرده‏ است. در این پژوهش برآنیم تا با شیوه خوانش برابرسنجی، آثار سعدی و ویلیام بن‏هم در گفتمان شخصیت، همگونی یا ناهمگونی اندیشه آن دو را بنمایانیم و به این پرسش پاسخ دهیم که «در جستار آثار سعدی با روش شخصیت‏شناسی بن‏هم، همانندی و هم‏سویی برجسته کدام است؟». می‏توان گفت بسامد چشمگیر این پژوهش تطبیقی، در گونه سرشت ژوپیتری که به شاه حاکم می‏پردازد، در نوشته‏ های سعدی نمود یافته‏ است.

personality analysis in saadi’s gulestān and bustān based on the seven planetary types of william ben ham

one of the valuable and important aspects of saadi’s works is his thoughtful attitude towards human personality and its characteristics. saadi’s view of man, his personality, and its manifestations in different strata of society exposed in saadi’s gulestān and bustān, have significant for research. as a master psychologist and psychoanalyst, saadi sometimes speaks as the ruler and sometimes as dervish, child, woman, thief, scholar, etc., represented the types of personality in society. william ben ham is a contemporary psychologist who has studied the personality of human beings in a special way. by using the beliefs of people in different civilizations and territories on the efficiency of the sky and constellations on human life and attributing human characteristics such as courage, love, knowledge, etc. to them, has provided a special perspective in the analysis of human personality. in this research, we try to show the homogeneity or heterogeneity of saadi and william ben ham’s works in the personality discourse by comparative reading, and to answer what is prominent similarity and alignment what is the prominent similarity and alignment of saadi’s work with ben ham personality method? it can be said that the remarkable frequency of this comparative research showed that the nature of jupiter, which deals with the king-ruler, is reflected in saadi’s writings.