بررسی مضامین اخلاق اجتماعی در اشعار مولانا باتکیه‏ بر مثنوی معنوی

مولوی یکی از شاعران دورۀ مغول است؛ دوره‏ای که در آن، اخلاق اجتماعی و پایه‏های فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط نهاد. سقوط اخلاق اجتماعی و ارزش‏های انسانی در سرزمین‏های مغلوب‏شده موجب ایجاد روحیۀ تسلیم در بین عوام شد؛ اما برخی از اندیشمندان و شاعران بزرگ پارسی‏زبان در آثار خود روح ستم‏ستیزی و به‏تبع آن ارزش‏های انسانی و اجتماعی را ارج نهادند و باتوجه‏به فضای حاکم بر عصر خویش، روش خاصی برای مبارزه با رذایل اخلاقی و اجتماعی موجود در جامعه، اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی و نیز بی‏عدالتی‏های حاکمان برگزیدند. مولوی نیز در مثنوی هرجا مجال یافته، به نقد افراد مختلف جامعه ازجمله صاحب‏منصبان و مردم عامه پرداخته و رفتار نکوهیدۀ آن‏ها را نقد کرده است. در این پژوهش نگارندگان با بررسی اشعار مولانا، مضامین اخلاق اجتماعی را در اشعار وی بررسی کرده‏اند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که او جانب اعتدال را رعایت کرده و در این زمینه افراط نکرده است.

investigating the themes of social ethics in the poems romi’s masnavi-ye-ma’navi

rumi is one of the poets living in the mongol period; a period in which people’s social morality and their intellectual and cultural foundations declined. the collapse of social morality and human values ​​in the conquered lands created a spirit of submission among the masses. however, in their work, some great persian-speaking thinkers and poets, paid attention to anti-oppression tendencies and consequently human and social values. considering the dominant atmosphere of their time, they found a special way to fight against moral and social vices in the society, the unorganized socio-political situation, and the injustices of the rulers. wherever he has the opportunity, rumi has also criticized various people in the society, including officials and the common people and their reprehensible behavior in masnavi. in this research, the authors examined the themes of social ethics in rumi’s poems through investigating them. the results of the research show that he is moderate and has not gone too far in this regard.