بررسی آموزه‌های تعلیمی رسالۀ انیس‌الطالبین محمد بن محمود فارس

متون و اشعار تعلیمی یکی از گسترده‌ترین و رایج‌ترین ژانرهای ادب فارسی است که گاه به‌صورت اثری کاملاً مستقل است. رسالۀ انیس‌ الطالبین محمد بن محمود فارس، از جمله آثار مشحون از آموزه‌های تعلیمی است. این رساله که یکی از آثار نفیس متعلق به سدۀ یازدهم هجری است و در شمار متون ارزشمند اخلاقی‌ حکمی فارسی جای دارد، تاکنون گمنام مانده است. این رساله مشحون از مضامین و معانی تعلیمی و حکمی فراوانی است که نویسنده، آن را به‌اقتضای زمینۀ انفعالی و ذوقی به کار برده است. نگارندگان در این پژوهش بر آن‌اند تا ضمن معرفی اجمالی رسالۀ انیس‌ الطالبین، تاثیر آموزه‌های اخلاقی به‌کاررفته در این رساله را در ذهن و درون مخاطب بررسی کنند. نتایج پژوهش حاکی از این است که نویسنده فردی آگاه بوده که با اصول روان‌شناختی آشنایی داشته و به‌اقتضای موقعیت از شگردهای مختلف تشویق، ترغیب، حکایت و تمثیل و استدلال و... بهره گرفته است.

A Study of the Didactic Trainings in Mohammad ibn Mahmud Fars’ Treatise, Anis alTālibeen

Didactic prose and poetry are the most widespread and common genre of Persian literature. The treatise of Anis alTālibin by Muhammad ibn Mahmud Fars is a literary work replete with the didactic lessons. Being written in the eleventh century AH, this treatise is among the valuable Persian moraldoctrinal texts. Nevertheless, it has remained anonymous so far. The treatise contains many didactic and doctrinal themes and meanings that the author has used based upon the context. The authors of this study intend to introduce the treatise of Anis alTalebin briefly and examine the effect of the moral trainings used in this treatise on the minds of the audience. The results of the research indicate that the author is a knowledgeable person who is familiar with psychological principles and therefore, depending on the situation has used various techniques such as encouragement, persuasion, anecdote and allegory, reasoning, etc.