کاربست اندیشه‌های اجتماعی و اندرزهای خواجه نظام‌الملک در کتاب سیاست‌نامه در عصر کنونی

ادبیات تعلیمی پیشینۀ درازمدتی در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. یکی از متونی که در دستۀ ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد و این ویژگی بارز در آن به‌صورت روایی بروز یافته است، کتاب سیاست‌نامه اثر خواجه نظام‌الملک طوسی است. نویسنده در این کتاب، ضمن بررسی حکومت و مسائل سیاسی جامعه، پندها و نصایح اجتماعی، اخلاقی و نظامی را به دو صورت آشکار و پنهان با چیرگی مطرح می‌کند. از ویژگی‌های آشکار معنایی در سیاست‌نامه «هم‌زمانی» بودن آن است؛ به این معنا که گذشت زمان موجب کهنگی آن نشده و در تمام دوران کاربرد دارد؛ بر این اساس، این پژوهش که به شیوۀ توصیفی‌تحلیلی و روش کتابخانه‌ای تنظیم شده، درصدد آن است تا به بررسی کاربست اندیشه‌های اجتماعی و اندرزهای خواجه نظام‌الملک در کتاب سیاست‌نامه، در عصر کنونی بپردازد و به این پرسش‌ها پاسخ دهد که محورهای تعلیمی اندرزهای سیاست‌نامه کدام‌اند و بهره‌وری آن‌ها در جامعۀ امروزی به چه صورت است؟ نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که در جامعۀ امروزی، بهره‌وری از پندهای این کتاب می‌تواند در مسائل اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و نظامی مفید باشد و به ارتقای سطح فرهنگی جامعه کمک نماید.

Applying the Social Ideas and Advice of Khajeh NizāmolMolk in the book of Siāsatnāmeh in the Present Era

Didactic literature has a long history in Iranian literature. The purpose of writing didactic works is to teach and train moral issues and points to promote the ethics of the audience. Siāsatnāmeh by Khājeh NizāmolMolk Tusi is one of the texts fall into the category of didactic literature which didacticism has been reflected in the narrative form in it. In this book, while examining the government and the political issues of the society, the author exposes the social, moral and military advice both in the overt and covert forms. One of the obvious semantic features in Siāsatnāmeh is its simultaneity; hence, the passage of time does not lead to its obsolescence and it is applicable in different eras. throughout the era. Accordingly, this research, which uses a descriptiveanalytical and library method, seeks to examine the application of social ideas and advice of Khājeh NizāmolMolk in Siyāsnāmeh, in the current era to answer the following questions: what are the pivots of didacticism in giving advice in Siāsatnāmeh? and how is their productivity in today’s society? The specific results of the research indicate that in today’s society, utilizing the trainings of this book can be useful in moral, social, political and military issues and help promote the cultural level of society.