تحلیل کارکرد ساختار اپیزودیک در تاریخ بیهقی با تکیه بر «واقعۀ بوبکر حصیری» و «حکایت افشین و بودلف»

تربیت دیوانی، وابستگی به هرم قدرت، ملاحظات سیاسی و محافظه‌کاری، بیهقی را در به‌کارگیری بیان پوشیده و کنایی/تلویحی ملزم ساخته است. یکی از راهبردهای بیهقی برای بیان انتقادات پوشیده و غیرمستقیم، به‌کارگیری ساختار اپیزودیک در تاریخ‌نگاری است. او در ضمن روایات فرعی به بهترین وجه و به‌صورت غیرمستقیم، انتقادات خود را مطرح کرده است. این مسئله به‌صورت مشخص در حکایت افشین و بودلف نمود یافته است. نتایج حاصل از دریافت و تشریح حکایت مذکور در تاریخ بیهقی و در پرتو متون موازی همانند فرج بعد از شدت نشان می‌دهد که بیهقی از زبان شخصیت‌های ماجرا، صفاتی به افشین نسبت می‌دهد که محتملاً این صفات منفی با ارجاع به روایت اصلی به‌صورت ضمنی تعریض و انتقاد از احمد حسن میمندی است. مقایسۀ حکایت افشین و بودلف از بیهقی با روایت دهستانی نیز نشان می‌دهد که در روایت دهستانی، تنها نام افشین ذکر شده و هیچ‌یک از صفاتی که بیهقی به او نسبت می‌دهد وجود ندارد. به‌واقع این صفات افزوده‌های خود بیهقی است و با ذکر و تاکید بر صفاتی که به افشین نسبت می‌دهد، گویا بر آن است تا مخاطب از کارکرد تلویحی و کنایی این ساختار اپیزودیک آگاهی یابد و به‌واسطۀ آن به هدف اصلی او از ذکر این حکایت که به‌احتمال انتقاد از احمد حسن میمندی است، پی برد.