بررسی استفاده از پوست درختان چنار به‌عنوان نشانگر زیستی فلزات سنگین در محیط

امروزه استفاده از نشانگرهای زیستی به‌عنوان رویکردی جدید در ارزیابی محیط‌های آلوده به فلزات سنگین موردتوجه قرار گرفته است. این نشانگرها عموماً به‌عنوان یک شاخص مهم در ارزیابی محیط‌زیست شهری مورداستفاده قرار می‌گیرند. این تحقیق با‌ هدف بررسی استفاده از پوست درختان چنار به‌عنوان نشانگر زیستی فلزات سنگین سرب، روی، مس، کروم، نیکل و کادمیوم در شهر تهران صورت پذیرفت. برای این منظور در رویشگاه‌های آلوده و شاهد، با توجه به جهت باد غالب یک ترانسکت انتخاب و نمونه‌برداری از پوست درختان در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام پذیرفت و میزان غلظت فلزات سنگین موجود در آنها با استفاده از دستگاه طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت شده القایی پرکین المر مدل elan 6100drc-e اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که میزان غلظت فلزات سنگین در پوست درختان چنار به ترتیب سرب > کادمیوم >روی > نیکل > مس > کروم می‌باشد. همچنین بین غلظت عناصر در پوست درختان با غلظت آنها در محیط (هوا و خاک) ارتباط معنی‌داری وجود دارد، به نحوی که بیشترین میزان غلظت فلزات سنگین مربوط به فلز سرب و رویشگاه آزادی (منطقه با بالاترین میزان آلودگی) با 85.12 میلی‌گرم بر کیلوگرم و کمترین میزان این عناصر مربوط به فلز کروم و رویشگاه اقدسیه (منطقه شاهد با کمترین میزان آلودگی) با 0.66 میلی‌گرم بر کیلوگرم است. نتایج این مطالعه نشان داد که درختان چنار پایشگر زیستی مناسبی برای فلزات سنگین بوده و می‌توان از این درختان به‌عنوان شاخص زیستی آلودگی در مناطق آلوده استفاده نمود.

investigating the use of plane tree barks as a bioindicator of heavy metals in the environment

today, the use of biomarkers is considered as a new approach in the evaluation of environments contaminated with heavy metals. these indicators are generally used as an important indicator in evaluating the urban environment. this research aimed to investigate the use of plantain tree bark as a biomarker of heavy metals lead, zinc, copper, chromium, nickel and cadmium in tehran. for this purpose, according to the prevailing wind direction, a transect was selected and tree bark sampling was done in the form of a completely random statistical design in 3 repetitions, and the concentration of heavy metals in them was measured using the device inductively coupled plasma mass spectrometry perkin elmer model elan 6100drc-e was measured. the results showed that the concentration of heavy metals in the bark of plantain trees is lead > cadmium > zinc > nickel > copper > chromium. in addition, there is a significant relationship between the concentration of elements in the bark of trees and their concentration in the environment (air and soil) so that the highest concentration of heavy metals is related to lead metal and azadi habitat (the area with the highest level of pollution) with 85.12 mg/kg and the lowest amount of these elements is related to chrome metal and aqdasiyah habitat (the witness area with the lowest level of pollution) with 0.66 mg/kg. the results of this study showed plantain trees are suitable biological monitors for heavy metals and these trees can be used as biological indicators of pollution in polluted areas.