چهار موج جنبش های اسلامی: تحلیل پدیده خلا تکنیک

پس از آنکه کشورهای اسلامی از نظام‌های امپراطوری به دولت ملی تغییر شکل دادند مجموعه‌ای از جنبش‌های اسلام‌گرا شکل گرفته است. این جنبش‌ها توسط متفکران و سیاست‌مدارانی ایجاد شده‌اند که قصد داشته‌اند با تغییر سیاست داخلی و خارجی وضعیت مسلمانان را بهبود بخشند. با نگاهی تاریخی به جنبش‌های اسلامی می‌توان آنها را در قالب چهار موج مورد بررسی قرار داد. نکته قابل توجه این است که این چهار موج جنبش اسلامی با شور، اندیشه‌های همبسته و ایمان و عصبیت فعالیت سیاسی و اجتماعی را آغاز می‌کنند اما در ادامه بهار جنبش آنها، تبدیل به خزانی یاس‌آور می‌شود. این مقاله با تاکید بر چهار موج اصلاحی، انتقادی، رادیکال و مدنی در صدساله اخیر جنبش‌های اسلامی، با استفاده از روش‌شناسی اندیشه، شرایط داخلی، شرایط خارجی، استراتژی، سیاست‌گذاری را می‌سنجد، تا به این نتیجه برسد که اغلب این موج‌ها از بهار به‌سمت خزان حرکت کرده‌اند و اغلب در رویارویی با زمینه سخت سیاست داخلی و خارجی به علت نداشتن برنامه مشخص شکست خورده‌اند.