رژیم منع‌اشاعه و بازی سه ‌سطحی برجام

در 18 اردیبهشت 1397 رئیس جمهور ایالات‌متحده، با بیان ناتوانی برجام در حفاظت از منافع امنیت ملی این کشور به مشارکت ایالات‌متحده در این توافق کمتر از سه سال پس از امضا شدن آن پایان داد و مدعی شد که این توافق ناقص بوده و نتوانسته به اهداف خود دست یابد. دولت جمهوری‌خواه ایالات متحده با اتخاذ سیاست «فشار حداکثری» ادعا کرد دنبال یک توافق همه‌جانبه است که به دیگر فعالیت‌های ایران ازجمله برنامه موشکی نیز بپردازد و شروط نامعقولی برای مذاکره مطرح کرد. ایران در پاسخ از یک سال بعد شروع به کاهش تدریجی تعهدات خود مطابق برجام کرد و باتوجه‌به شروط دولت آمریکا حاضر به مذاکره برای توافقی جدید نشد. با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا و اعلام قصد آن برای بازگشت به توافق اولیه، مذاکرات برای احیای برجام شکل گرفت که البته به نتیجه نرسیده است. بنابراین پرسش این است که چرا پس از خروج آمریکا ، دولت جدید این کشور برای احیای برجام مذاکره میکند؟ فرضیه این است که آمریکا طی یک فرایند یادگیری به دنبال بهره‌گیری از رژیم بین‌المللی منع‌اشاعه برای کمک به سیاست «تغییر رژیم» و تضعیف قدرت ایران در منطقه، بازتنظیم نقش خود در غرب آسیا و جلوگیری از افزایش نفوذ رقبای جهانی خود شامل چین و روسیه در منطقه است. در این پژوهش با اتخاذ نظریه بازی به‌عنوان چارچوب نظری و طرح یک مدل سه‌سطحی مجموعه‌ای از ارزش‌ها، مفروضات و ادراکات در سیاست داخلی آمریکا در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران شناسایی شد که نشان می‌دهد ایالات‌متحده در بازی برجام اهدافی فراتر از حفظ رژیم منع‌اشاعه دنبال می‌کند.

the non-proliferation regime and the three-level game of jcpoa

on may 8, 2018, the united states ended its participation in jcpoa less than three years after it was signed, the us president claimed that the agreement was incomplete and failed to achieve its goals.adopting the &maximum pressure& policy, the republican administration claimed that it was looking for a comprehensive agreement that would deal with iran’s other activities, including the missile program, and proposed unreasonable conditions for negotiations.in response, iran began to gradually reduce its obligations according to the jcpoa one year later and refused to negotiate a new agreement according to the conditions of the american government. with the inauguration of the new government in the united states and the announcement of its intention to return to the original agreement, negotiations were held to revive the jcpoa, which, of course, did not come to fruition, the question is why, after the withdrawal of us, the new administration is negotiating to revive the jcpoa? the hypothesis is that the united states, through a learning process, seeks to take advantage of the international non-proliferation regime to help the policy of ®ime change& and weaken iran’s power in the region, reorganize its role in west asia, and prevent the increase in influence of its global rivals, including china and russia in the region. in this research, by adopting the game theory as a theoretical framework and designing a three-level model, it is concluded that the united states in the jcpoa game pursues goals far beyond maintaining the non-proliferation regime.